Gül Baba, Türk kültür ve medeniyetinin dünyaya yayılmasında hizmet eden, bugün de Türk-Macar dostluğunun nişanesi olan türbesiyle öne çıkan önemli şahsiyetlerinden biri. Gül Baba'nın türbesi ise, Budapeşte'nin en güzide bölgelerinden Tuna Nehri'ne bakan Rozsadomb'da (Gül Tepesi) yer alıyor.
Bugüne kadar yaptığı projelerle Türk-Macar dostluğuna önemli katkıda bulunan Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığı (TİKA), Gül Baba Türbesi'nin restorasyonunda da yer aldı.
Türbenin açılışını 8-9 Ekim'de Macaristan'a yapacağı ziyarette Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Macaristan Başbakanı Viktor Orban'ın yapması bekleniyor.
Gül Baba'yı en iyi şekilde tanıtmayı hedefliyor
TİKA Budapeşte Koordinatörü Ayşe Saraç, Gül Baba Türbesi'nin restorasyon çalışmalarını anlattı.
Saraç, TİKA ve Macar makamlarının 2015 yılında imzaladığı protokolde bugüne kadarki en kapsamlı restorasyon çalışmasının başlatıldığını belirtti. Protokol kapsamında, türbe içerisinde ve dışarısında raspa araştırmalarının ve arkeolojik kazıların yapıldığını, türbe taş duvarları, zemin kaplamalarının ve ahşap pencerelerinin aslına uygun şekilde restore edildiğini söyledi.
Gül Baba Türbesi'nin restorasyon çalışmalarının Macar hükümeti tarafından "önemli yatırım" kategorisine alındığını vurgulayan Saraç, şöyle konuştu:
"Sayın Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Macaristan Başbakanı Sayın Viktor Orban tarafından açılması planlanan Gül Baba Türbesi ve Müze Sergi Alanı, insanlık sevgisi ile herkesi kendisine hayran bırakan bir gönül kahramanı olan Gül Baba'yı ziyaretçilerimize en iyi şekilde tanıtmayı hedefliyor.''
"Türk-Macar dostluğunun bir simgesi"
Saraç, Gül Baba'nın, Kanuni Sultan Süleyman’ın daveti üzerine Budin seferine katıldığını, 2 Eylül 1541’de burada vefat ettiğini, cenazesine yaklaşık yüz bin kişinin katıldığını ve Kanun Sultan Süleyman'ın da tabutunu bizzat taşıdığını anlattı.
Gül Baba'nın cenazesinin, Budin Kalesi dışında bugünkü yerine defnedildiğini, daha sonra Sultan Süleyman’ın emriyle Yahya Paşazade Mehmet Paşa tarafından 1543–1548 yılları arasında türbe ve tekke inşa edildiğini belirten Saraç, şunları söyledi:
''Budin’deki Osmanlı döneminin sona ermesiyle pek çok tarihi eser yok olmuş ancak Gül Baba Türbesi ve onun aziz hatırası yüzyıllar boyunca korundu. Gül Baba'nın hatırası bugün, Türk-Macar dostluğunun bir simgesi olarak yaşatılıyor.''
Projenin geçmişi
Türbenin restorasyonuyla ilgili, "Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ve Macaristan Hükümeti Arasında Gül Baba Türbesi ve Çevresinin Rekonstrüksiyonu ve Kullanımı Hakkında İşbirliğine Yönelik Mutabakat Zaptı"na 17 Şubat 2014'te imza atılmıştı.
Daha sonra TİKA, Macar yetkililer ve uzman mimarlarla ortak proje hazırlamış ve "Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ve Macaristan Hükümeti Arasında Gülbaba Türbesi'nin Restorasyonu ve Yakın Çevresinin Düzenlenmesi İşine Yönelik Protokol", II. Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği Konseyi Toplantısı çerçevesinde 24 Şubat 2015'te imzalanmıştı.
Aynı dönemde Gül Baba Türbesi'nin restorasyon çalışmaları, Macar hükümeti tarafından "önemli yatırım" kategorisine alınmıştı. 6,5 milyon avroya mal olacağı belirtilen projenin, Türk ve Macar hükümetleri tarafından finanse edileceği açıklanmıştı.
Restorasyon projesinin başlatılması töreni ise 6 Eylül 2016'da yapılmıştı.
1885'te türbeye dönüştürüldü
Sultan Abdülaziz'in 1867'deki Budapeşte ziyaretinden sonra 1885'te türbeye dönüştürülen yapıyı, mimar Lajos Grill onardı.
Macar Profesör Möller tarafından 1916'da restore edilen türbe, 2. Dünya Savaşı'nda büyük hasar gördü.
Macar hükümetinin 1963'te eski durumuna getirdiği türbe, 1997'de Türk-Macar hükümetlerinin iş birliğiyle Kültür Bakanlığı Güzel Sanatlar Genel Müdürlüğünce kısmen restore edildi.
Gül Baba kimdir?
Gül Baba'nın, 2 Eylül 1541'de Kanuni Sultan Süleyman'ın Budin seferi sırasında vefat ettiği belirtiliyor.
Tarihi kayıtlara göre Kanuni Sultan Süleyman, Gül Baba'nın cenaze namazına bizzat katıldı.
Gül Baba Türbesi 1543-1548 döneminde 3. Budin Beylerbeyi olan Yahya Paşazade Mehmet Paşa tarafından yaptırıldı.
Kaynak: AA
26.7ºC
Ankara
