Sümela Manastırı, Trabzon'un Maçka ilçesindeki Altındere Vadisi'nde bulunuyor. Manastırda coğrafi ve iklimsel koşulların zorluğu altında 3,5 yıl restorasyon çalışmaları yapıldı.
İlk etabı biten çalışmalarda en zor görevleri 20 kişilik endüstriyel dağcı ekibi gerçekleştirdi.
Ekip, Sümela Manastırı ve ziyaretçiler için tehlike oluşturan kayaları tek tek yamaçtan aşağı düşürdü ve sarp yamaçları temizledi. Son olarak da kayalardan temizledikleri sarp yamaçları çelik ağlarla ördüler.
Ziyarete açılış tarihi ertelenmişti
Restorasyon çalışmaları nedeniyle 22 Eylül 2015 tarihinden beri ziyarete kapalı olan Sümela Manastırı’nın yarın birinci avluya kadarki kısmı Kültür ve Turizm Bakan Yardımcısı Nadir Alpaslan’ın katılımı ile ziyarete açılacak.
Daha önce 18 Mayıs 2019’da ziyarete açılacağı açıklanan manastırda, elverişsiz hava şartları nedeniyle çalışmalar aksadı ve ziyarete açılış tarihi 25 Mayıs 2019 tarihine ertelendi.
Restorasyonu yıllardır gündemdeydi
Restorasyonu yıllardır gündemde olan ve çok sayıda restorasyon projesi hazırlanan tarihi Sümela Manastırı ile ilgili 2014 yılında harekete geçildi.
Manastıra ve çevresindeki tesislere bakan yamaçlardaki kaya düşme tehlikelerini araştırmak ve riskli bölgeleri belgelemek amacıyla işin uzmanlarınca endüstriyel dağcılık teknikleri kullanılarak ve gerekli güvenlik önlemleri alınarak yamaç güzergahlarından inişler yapıldı.
İnişler sırasında, orman döküntülerinin içinde saklı kalmış durumda irili ufaklı serbest taş parçalarının mevcut olduğu ve çatlaklardan gelen yoğun su sızıntıları nedeniyle bazı yerlerde malzeme boşalmalarının olduğu belirlendi.
4 ton yük taşıyabilecek teleferikler kuruldu
Yetkililer, "Bir yandan restorasyon devam etsin, diğer yandan ziyaretler devam etsin" görüşünü savunurken, bilim insanları kaya düşmelerinin her geçen gün daha riskli hale geldiğini savundu. Ardından da manastır ziyarete kapatıldı.
Kayaların mümkün olan kısımlarının temizlenmesi, mümkün olmayan kısımlarının da çelik hasırlarla önleyecek mekanizmanın kurulması kararlaştırıldı.
Yaklaşık 1 yıl süren çalışmaların ve araştırmaların ardından 22 Eylül 2015'te manastır ziyarete kapatılarak restorasyon çalışması başlatıldı.
Çalışma kapsamında kayaların jeolojik-jeoteknik bakımdan araştırılması ve güçlendirmesi çalışması kapsamında manastırda, kayaların yapılara zarar vermemesi için çelik iskeleyle düzenekler kurulurken, yük taşıma amaçlı da yaklaşık 4 ton yük taşıyabilecek teleferikler kuruldu.
Ekip 200 metrelik sarp yamaçta çalıştı
20 kişilik endüstriyel dağcı ekibi tarafından tek tek 200 metrelik yamaçtan aşağıya düşürülerek sarp yamaçlar temizlenirken, çalışmanın en zor bölümünü taş düşürme işlemi oluşturdu.
Manastırın üst kısmındaki büyük kaya parçaları kafesler içine alınarak kayalar kırılırken, kırılan kaya parçaları asansör sistemi ile aşağıya taşındı. Ziyaretçilerin can güvenliğini sağlamak için yaklaşık 4 bin ton kaya temizliği yapıldı.
Özel ekip Türkiye’nin farklı yerlerindeki baraj ve karayolu çalışmalarında da görev yaparken, Sümela’da metrelerce yükseklikteki sarp kayalarda işlerini korkusuzca yapmaları görüntülere ve fotoğraflara da yansıdı.
Bin 600 tonluk kaya parçası bulunduğu yerde sabitlendi
Sümela Manastırı’nın yamaç güvenliği çalışmaları ile ilgili olarak Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) ile “Sümela Manastırı’nda Düşme Tehlikesi Arz Eden Bloklara İlişkin Jeolojik, Jeofizik ve Jeoteknik Yöntemlerle Araştırılması” konulu Ar-Ge çalışması yapıldı.
Bu çalışma sonrasında restorasyonun en zor bölümünü oluşturan manastırın girişinde bulunan bin 600 tonluk kaya parçasının bulunduğu yerde sabitlenmesine karar verildi ve çelik ağla bohçalaması yapıldı.
Sümela Manastırı’nda çevre düzenlemesi kapsamında patika yollarda duvar yapımı, derz yapımı, döşemeler ve merdivenlerin ahşap kaplanması, mutfak, ayazma, papaz odası ve keşiş odalarını kapsayan bölümlerde askıya alma ve restorasyon imalatları tamamlandı. Ayrıca, 300 metrelik manastıra giden yürüyüş yolu da düzenlenirken, tarihi su kemerleri, gişe binası ve manastıra çıkan merdivenler restore edilerek kullanılır hale getirildi.
Restorasyonda son aşamaya geçiliyor
Çalışmalar kapsamında restorasyonun son aşamasında ise kilise ve sınıfların yer aldığı bölüm üzerindeki alanlarda da kaya ıslahı ve temizlenmesi çalışmaları yapılacak. Ardından manastır içerisindeki kilise, sınıflar ve avlu kısmında restorasyon çalışmaları gerçekleştirilecek.
Restorasyon çalışmalarının 2020 yılı sonunda tamamlanmasının ardından Kültür ve Turizm Bakanlığı, Sümela Manastırı’nın UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne girmesi için çalışmalara başlayacak.
Kaynak: İHA
15ºC
Ankara
