Pandemi tedbirlerinde aşırıya kaçmak temizlik takıntısına yol açabilir

Koronavirüs herkesin hayatını derinden etkiledi. Salgın öncesindeki rutin yaşamın yerini, COVID-19’a karşı alınan önemler çerçevesinde hareket edilen “yeni normal” bir hayat aldı. Önlemler sayesinde hastalığın daha çok yayılmasının önüne geçildi. Ancak alınan önlemleri abartmak ve aşırıya kaçmak bazı sorunlara neden olabiliyor. Uzmanlar, özellikle el yıkama ve hijyen konusunda yaşanan aşırı hassasiyetin bazı psikolojik tahribatlara yol açabileceğini söylüyor. Pandeminin insanlar üzerine bıraktığı psikolojik etkileri ile çözüm yollarını Sağlık Bilimleri Üniversitesi Öğretim Üyesi Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Mustafa Solmaz, TRT Haber’e anlattı.

Bazı insanlar daha fazla etkileniyor

Dünyanın ve Türkiye’nin olağanüstü bir dönemden geçtiğini belirten Doç. Dr. Mustafa Solmaz, “Bu süreçten önce bir normalimiz vardı. Daha sonra anormalliğe geçildi. Bu pandemi süreci geçtikten sonra da yeni normale alışma süreci olacak. Yani pandemi sürecinde kazanılmış olan bazı davranışların daha sonraki süreçte devam edeceğini göreceğiz” diyor. 

Doç. Dr. Mustafa Solmaz, koronavirüsten korunmak için uyulması gereken tedbirleri abartanlara dikkat çekiyor: 

“Bazı insanların gerek kişilik gerek sosyal ve çevresel faktörlerden dolayı daha fazla etkilendiğini göreceğiz. Bunların normale geçiş süreci de sancılı olacak. El yıkama alışkanlığı bugünlerde fazlasıyla gündemde. Ellerimizi sık sık yıkamamız gerekiyor. Ama bazı insanlar bu durumu çok çok abartabiliyor. Bu da insanlarda bir tetikte olma ve teyakkuz durumuna sebep olabiliyor.” 

Aşırı hassasiyet gösterenler dikkat 

Pandemi sürecinde virüsten korunmak için alınan önlemlerin başka türlü tahribatlara neden olmaması için ölçülü davranmak yeterli. Doç. Dr. Solmaz bu noktada önemli bir uyarı yapıyor: 

“Dün dünde kaldı. Bugün yeni şeyler söylemek lazım düsturundan hareket ederek her şeyi karınca kararınca yapmak gerekiyor. Yine dikkatli olacağız, hijyen kurallarına dikkat edeceğiz ama hepsinin belirli bir dozda olması gerekiyor. ‘Azı karar çoğu zarar’ sözünden hareket ederek her şeyin kararında olması lazım.”

Koronavirüs önlemlerinde orta yolu bulmak bu süreçte çok önemli. Evet, tedbirlere harfiyen uyulması şart. Ancak önlemlerde aşırıya kaçılıp kaçılmadığı da bir taraftan sorgulanmalı. Doç. Dr. Solmaz, “Orta yolu bulmadığımız zaman zaten sorun çıkıyor” diyor ve ekliyor: 

“Pandemi sürecinde temizlik konusunda anormal davranışlara şahit oluyoruz. Temizlik konusunda aşırı hassasiyet gösteren insanlarda gerek psikolojik gerekse bedensel rahatsızlıklar ortaya çıkıyor. Kişilerin ellerinde aşırı yıkamaya bağlı tahriş, deri tahribatları söz konusu. Buna ‘Ellerim tam temiz olmadı. Virüs var’ şeklinde emin olamama duygusu sebep oluyor. Aşırı bir temizlik konusu gündeme geliyor. Bu durumun normal hayatta da aynı şekilde sürdüğünü görecek miyiz? İşte o zaman duruma müdahale etmek lazım.” 

Psikolojik destek gerekebilir

Temizlikte aşırıya kaçma, koronavirüsle mücadele günlerinden geleceğe miras kalması en muhtemel alışkanlık. Doç. Dr. Solmaz, aşırı temizlik hassasiyeti içinde olanlar hakkında, “Bu kişilerde ‘obsesif kompulsif bozukluk’ denilen psikolojik tablolar gelişebilir” tespitini yapıyor. Doç. Dr. Mustafa Solmaz, bu durumda olanlara profesyonel destek önerisi de yapıyor: 

“İnsanların temizlik takıntıları artabilir. Pandemi sürecinin bu gibi psikolojik rahatsızlıkların ortaya çıkmasına katkısı bulunabilir. Bunları önlemek için kişiler, psikiyatrik-psikolojik yardım almaktan çekinmemeliler. Bir şeylerin anormal olduğunu hissettikleri zaman bir hekime başvurarak durumu analiz edip iyiyi, güzeli yakalamaları gerekiyor.”