Çıkara giden küresel yol: Lobicilik

Ukrayna Rusya savaşıyla başlayan ham madde, gıda ve enerji krizinin de tüm dünyada baş gösteren terör olaylarının da arkasında küresel odaklar ve onların lobileri var.

Son olarak Yahudi asıllı iş insanı George Soros'un Çin devlet başkanı için, 'önümüzdeki seçimde olmayabilir' açıklamasıyla lobicilik yeniden konuşulmaya başlandı. Peki lobicilik nedir? Lobiler yoluyla kimler dünyayı nasıl şekillendirebilir? 

Lobi faaliyetlerinin toplumların tarihi kadar eski olduğu tahmin ediliyor. Ancak günümüzdeki anlamıyla lobicilik 1839’da Amerika’da doğdu. 1934’te ülkede doğan silah lobisinin geldiği nokta tahmin edilemez oldu.

Lobicilik 1946’da Amerika’da anayasal statüsüne kavuştu. Kısa sürede bugünkü sayısı 8 bini bulan lobi şirketleri kuruldu. Amerika’yı süper güç haline getiren de lobicilik oldu.

Para ve çıkar sağlayan her şey zamanla lobilerin etki alanı içinde yer aldı. Ürettikleri politikalar dünya çapında yıkıcı etkiler yarattı. Yaratmaya da devam ediyor.

Lobilerin dünyayı istedikleri gibi yönetmeye çalıştığını vurgulayan Emekli Büyükelçi Uluç Özülker, şunları söylüyor:

''Mesela OPEC dediğimiz ve bugün petrol konusunu veya doğalgaz konusunu dünyada yöneten ve bu kapsam içinde de fiyat politikalarından başlayarak her şeyi ayarlayabilen konumda olanlar ve bunları üreten grup etrafta bir birikim sağlamış olan lobileşme var. Evvela biz diyorlar ve dünyayı istedikleri gibi yönlendirmeye çalışabiliyorlar''

''Gıda lobisi, enerji lobisi, savaş lobisi bu konularda son derece etkili''

Ukrayna Rusya savaşıyla birlikte lobilerin etki gücü bir kez daha kanıtlandı. Savaştan kazanç sağlayanların savaşın bitmesine bir türlü müsaade etmedi.

Fenerbahçe Üniversitesi Öğretim Üyesi Efe Sıvış "Gıda, hammadde ve ticaret konusunda yine tabi ciddi lobilerin ve silah lobilerinin de bu süreçte son derece etkili olduğunu görüyoruz. Uyuşmazlıkların yaratılmasında ve uyuşmazlıkların çözümünde bu son derece etkili. Gıda lobisi, enerji lobisi, savaş lobisi bu konularda son derece etkili. 24 şubat'tan itibaren bir süre Ukrayna Rusya savaşında da yine bu lobilerinde. Elimizde şu anda bir arşiv belgesi vesika vs yok ama son derece faaliyetlerine hızlı bir şekilde seri bir şekilde yönettikleri düşünülebilir" dedi.

Dünyada 20 ülkede yasal

Lobi faaliyetleri elbette Amerika ile sınırlı değil. Büyük şirketler, Sayısı pandemiyle birlikte artan milyarderler, Artık birçok ülkede varlar.

Sayıları dünya nüfusunun yalnızca yüzde biri. Etki alanları ise milyarlarca insanın hayatı.

Dünyada yalnızca 20 ülkede yasal olan lobicilik, Ülkelerin yapısına göre değişkenlik gösterebiliyor. Doğal gaz ve petrol lobisinin güçlü olduğu Rusya’da lobiler Oligarkların elinde. Oligarkların ise devletle ilişkisi oldukça iyi.

Özülker, şunları söylüyor:

“Rusya'da bunu da oligarklar diye adlandırdığımız zümreler marifetiyle hayata geçiriyorlar. Yani aslında oligarklık da doğrudan bir noktada lobileşme. Ama bunu illaki, sonra Rusya'nın kendi içinde değil, dünya çapına yayılarak ve özellikle finans piyasalarında çok ciddi şekilde etkileyebilecek politikalar üreterek götürüyorlar.

Dünyada lobi her yerde var. Ama bir de dünyayı yöneten efendim lobicilik var ki işte onunda başını başatlar çekiyor. Şimdi çin de geldi. Rusya'nın başka bir boyutuyla bu işin içinde var. Yani zengin değil ama rolü var. Amerika giderek geriliyor ama fazlasıyla var. Avrupa da bunu tam becerebilmiş değildir, kabul etmek lazım onları avrupa birliği içindeki bütünlükleri ile bu işi yapamadılar.”

Uzakdoğu Asya’da ise lobicilik yeni bir kavram. Çin dünyanın ikinci devi olsa da lobi faaliyetlerinde adını henüz duyuramadı. Avrupa ise bütünlüklü olarak lobicilikte sınıfta kalanlardan.

Almanya'da Fransa'da teröre destek veriliyor

Fakat Almanya, Fransa ve İngiltere lobicilikte kıta Avrupasında ön plana çıkan ülkelerden. Özellikle Almanya ve Fransa'da vakıflar ve STK'lar üzerinden teröre verilen destek biliniyor. Söz konusu ülkelerin parlamentolarında Ermeni ve Yahudi lobileri de son derece aktif çalışıyor.

Yeni lobi odakları da doğmaya başladığını vurgulayan Özülker, ‘’Hindistan halükarda bir odak olmakta sürekli suyun üstüne çıkmaya başladı. Düşünebiliyor musunuz? Çin ve Hindistan'a biraraya koysanız, dünya nüfusunun %50 si. Ve bunlar kendi yönden bağımsız ve aynı zamanda çok güçlü lobiler olarak ve dünyaya açılmaya başladılar. Amerika'da bunların önündü durmakta çok zorlanıyor ve zorlanacak da. Maalesef böyle ve bunun da önüne geçebilecek herhangi bir güç yok, çünkü hala İkinci Dünya Savaşı koşulları ile dünyayı ne yazık ki bu şartlarda yönetmeye çalışıyorlar’’ dedi.

Dünyadaki siyasi belirsizlikler ve savaşlar lobiciliğin hızını artırdı.

Gezegeni kendi istediği gibi şekillendirmek isteyenlere bir süre daha dur denemeyecek gibi görünüyor. 

Haber: Fahriye Demirci

Kamera: Sefa Bakış

Kurgu: Kaan Alp Atasoy