Türkiye’de veterinerlik eğitiminin 183. yılı

Hayvan sağlığı ve dolayısıyla insan sağlığı için en önemli meslek gruplarının başında veteriner hekimler geliyor. 23 Ekim tarihi ise Türkiye’de veterinerlik eğitiminin başlangıcı olarak kutlanıyor.

19. yüzyıla kadar usta-çırak ilişkisiyle devam eden ve ‘baytarlık’ olarak isimlendirilen mesleğin okul eğitimi bulunmuyordu. Tanzimat’ın ilanının ardından yapılan yenileşme çalışmaları kapsamında, Prusyalı Veteriner Hekim Godlewsky davet edilerek, 1842 yılında İstanbul’da ‘Askeri Baytar Mektebi’ açıldı. İlk eğitim 23 Ekim’de Halkalı’daki bu okulda verildi. Bu tarih, Türkiye’de veterinerlik eğitiminin başlama tarihi olarak kutlanıyor.

Sultan 1. Abdülmecid tarafından ‘Zişan’ nişanıyla ödüllendirilen Godlewsky’den sonra, sivil veteriner hekim eğitimine de geçildi. Veteriner Farmakoloji ve Toksikoloji Derneği Başkanı Prof. Dr. Ender Yarsan, sonrası süreci şöyle anlatıyor:

“Avrupa’da özellikle 18’inci yüzyılın ilk yarısında sığır vebası salgınlarında 200 milyon civarında hayvanın ölmesiyle, askeri ve sivil yaşam olumsuz etkilenmişti. Bunun sonucunda dünyada ilk veterinerlik okulu, 2 Şubat 1762’de Fransa’da açıldı. Osmanlı da Godlewsky davet edilerek başlatılan eğitim 1889 yılında ‘Mülkiye Baytar Mektebi’ adlı sivil veteriner okuluyla devam etti. İlk mezunlarını 1893’te verdi. 1921 yılında bu okullar ‘Baytar Mekteb-i Âlisi’ olarak birleştirildi.”

1937’de ‘veteriner’ adını aldı

Prof. Dr. Yarsan, Cumhuriyet’in 10’uncu yılı olan 1933 yılında Ankara’da Yüksek Ziraat Enstitüsü’nün açılmasıyla birlikte, Yüksek Baytar Mektebi’nin de buraya taşındığını söylüyor. ‘Baytar Fakültesi’ olarak eğitimine devam eden okul, 1937’de ‘Veteriner Fakültesi’ adını aldı. Günümüzde birçok üniversitede veterinerlik fakülteleri bulunuyor ve 5 yıllık eğitim veriliyor.

İstiklal Marşı Şairi Ersoy da mezunlardan

Türkiye’nin bu eğitim kapsamında yetiştirdiği ünlü veteriner hekimler de var. Bunların en ünlüsü İstiklal Marşı’nı da yazan Mehmet Akif Ersoy. 1893’de Mülkiye Baytar Mektebi ilk mezunlarını verirken, Ersoy okul birincisi olarak diplomasını almıştı.

Ordinaryüs Prof. Dr. Süreyya Tahsin Aygün yaptığı çalışmalarla evcil hayvanlara ve insanlara buluşan ‘şarbon’ hastalığı için ‘Türk Üniversal Antrax Aşısı’nı geliştirdi. Hücre kültürü çalışmalarına öncülük etti. 1935 yılında Yüksek Ziraat Enstitüsü Veteriner Fakültesi’nden mezun olan Merve Ansel de ilk Türk kadın veteriner hekim oldu.