İstanbul’un son kalay ustası: Metin Osanmaz

İstanbul’un en tarihi semtlerinden Süleymaniye…

Tarihle iç içe yaşayan bu semtte, unutulmaya yüz tutmuş bir meslek hala icra ediliyor: "Kalaycılık"

Süleymaniye'de kalaycılık yapan Metin Osanmaz yedi yaşında çırak olarak adım attığı mesleğinde bugün 48’inci yılını dolduruyor.

"Bir tek ben varım"

Osanmaz, Anadolu’da dahi yitip gitmek üzere olan bu mesleği belki de profesyonel anlamda İstanbul’da devam ettiren tek kişi.

“Daha önce yapmışlar daha eskiler de var ama bırakmışlar. Avrupa yakasında yapan bir tek ben varım.  Anadolu yakasında da bir kişi var. O da zevkine, keyfine  göre çalışıyor.”

On beş yıl önce Gaziantep’ten İstanbul’a yerleşen Metin Osanmaz, mesleğe teyze çocuklarının daveti üzerine başladı.

Alaylı olarak yetiştiğini söyleyen Osanmaz, çocukluğundan günümüze kadar kalaycılık dışında farklı herhangi bir meslek icra etmedi.

Her şey bakırdı

Geçmişte kalaycılık mesleğini yapan pek çok çok kişi olduğunu bu nedenle de aralarında hep rekabet olduğunu belirtiyor Metin Osanmaz.

Bunun nedenini “Adamın yemek yediği kaşık bile bakırdı, pirinçti, kalay yapılıyordu. Su bakraçları olurdu. Ayran bakraçları olurdu. Su içtiğin sürahiye kadar bakır olurdu. En kötü evde 40-50 parça bakır kap oluyordu” diye açıklayan Osanmaz, bugünü ise “Şimdi adam zevkine yumurta sahanı almış getirip onu yaptırıyor. İki üç tane tavası oluyor insanların evlerinde en fazla” diyerek özetliyor.

Haliyle işlerinin her geçen gün azaldığını söyleyen Metin Osanmaz, bir de üzerine yorgunluk eklenince bir günlerinin bir diğer güne uymadığını belirtiyor.

“Kalayladığımız ürün sayısı her gün farklı oluyor. Ürünün büyüklüğüne küçüklüğüne, temizliğine göre değişiyor. Temiz oluyor, ufak oluyor. 40-50 parça da yapıyorsun ama büyük oluyor iki parça yapıyorsun. Gücün bitiyor çünkü.”

Kurşun kanserojen madde

Metin Osanmaz'ı çalışırken olumsuz anlamda en çok etkileyen şey ise fiziki faktörler.

Gün boyu ateş ve kimyasallarla içli dışlı olan Osanmaz'ın performansını mevsimler ve hava sıcaklığı da belirliyor.

“Yaz-kış ocağın başındasın. Kışın soğukta dışarıda kap yıkıyorsun suyun içerisinde. Yazın ocağın başındasın. Her tarafın elin ayağın yanıyor. Yüzüne rüzgar vurduğu an bile yanma riskin var.”

Sokaklarda yapılan kalayların ise sağlık açısından çok riskli olduğunun altını çiziyor Metin Osanmaz.

Sokak kalaycılarının hem kurşun kullandıkları hem de kömür ateşi kullandıklarını vurgulayan Osanmaz, “Sağlığa zararlı. Kurşunla yapıyorlar. Kurşun kanserojen bir maddedir. Pek sağlıklı değil. Çabuk kararma yapıyor. Kullanım amaçlı değil. Hakiki yüzde yüz kalay kullanılması lazım” diyor.

Kurgu: Cihan Karaahmetoğlu