Sigarayı yasaklayan ya da kısıtlayan ülkeler hangileri?

Sigara alışkanlığı neredeyse tüm dünyanın ortak sorunu. Son yıllarda pek çok ülke sayısız sağlık sorununa yol açan bu zararlı alışkanlıkla mücadele etmek adına ciddi adımlar attı. Bu konuda son hamle İngiltere’den geldi. “Sigarasız nesil” yaratma girişimi kapsamında 1 Ocak 2009’dan sonra dünyaya gelenlere sigara satışı yasaklandı.

İngiltere’nin sigara konusundaki bu kararı çok tartışılsa da ilk değil. Yeni Zelanda’dan Meksika’ya kadar pek çok ülkede benzer yasaklar ya da kısıtlamalar var. Peki hangi ülkeler sigara kullanımıyla mücadele etmek için ne gibi adımlar attı? Gelin yakından bakalım…

[Grafik: TRT Haber]

Türkiye sigarayla mücadelede öncü ülkelerden biri

Türkiye sigarayla ciddi anlamda mücadele eden ülkeler arasında. Nitekim Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın “Önce 'dumansız hayat' sloganıyla sigarayla gerçek anlamda mücadeleyi biz başlattık” sözleri de bunun en önemli kanıtı. Cumhurbaşkanı Erdoğan, sigara kullanan kişileri bırakmaya teşvik etmesiyle biliniyor. Hatta sigarayı bırakma sözü aldığı kişilerin paketlerinden oluşan bir koleksiyonu bile bulunuyor.

[Fotoğraf: AA]

Türkiye’de sigarayla mücadele için ilk önce 2008’de kapalı alanlarda sigara içme yasağı getirildi. 2013’te sürücülerin sigara içmesini yasaklayan madde yasaya eklendi. 18 yaşın altındakilere sigara satışının yasak olduğu Türkiye’de, 2020’de ise sigara paketlerinin ilgi çekici ve özendirici olmaması için tek tip olmasına karar verildi.

Amerika kıtasında sigara konusundaki en geniş ve katı yasağı Meksika koydu. İlk olarak 2008’de barlar, restoranlar ve ofislerde sigara içmek yasaklandı. 2021’de buna tüm kamusal alanlar dahil edildi. Yasaklardan sigara reklamları da nasibini aldı.

Dünyanın sigara içilmeyen ilk ülkesi olmayı hedefleyen Bhutan, 2004’te ülke genelinde sigara satışını ve kullanımını yasakladı.

İrlanda'da, 2004’te bar ve restoranlarda sigara içmek yasaklandı. 2009 yılında ise bu yasak daha da genişletilerek tüm kapalı alanlara sigara yasağı getirildi.

Norveç, sigarayla mücadeleye ilk olarak 1975’te başladı. Yürürlüğe giren yasayla sigara reklamları tümüyle yasaklandı. Sigaradan alınan vergi artırılarak paketlerin üzerine uyarılar yazıldı. 2004’te ise ülke genelinde kamuya açık her yerde sigara yasağı uygulanmaya başladı.

Yeni Zelanda’da 2008’den sonra doğanlara sigara satışı yok

Yeni Zelanda, sigara kullanımını ülke çapında ortadan kaldırmak adına önemli adımlar attı. Öyle ki 2008’den sonra dünyaya gelenlerin ömür boyu sigara ya da tütün ürünleri satın almamasına karar verildi.

Malezya’da ülke genelindeki bütün restoran ve kafelerde sigara kullanımı yasaklandı. Sigara içmek isteyenlerin restoran ve kafelerden 3 metre uzaklaşması şartı getirildi.

Avusturya’da her türlü tütün, elektronik sigara ve nargile kullanımını da kapsayan yasaya göre restoran ve kafeterya gibi kapalı alanların tamamında sigara içmeye izin verilmiyor.

Avrupa’nın en katı sigara yasağı uygulayan ülkesi ise Finlandiya. Ülkede market ve diğer tüm satış noktalarında sigara teşhiri tamamen yasak. Yasayla 18 yaşından küçüklerin üzerinde tütün ürünü taşımaları suç sayılıyor. 2010’dan bu yana kamusal alanlarda sigara içilmiyor.

[Fotoğraf: Getty Images]

Fransa tütünsüz ilk nesli oluşturmak istiyor

İsveç, Avrupa’nın ilk sigarasız ülkesi olmaya hazırlanıyor. Ülkede 2019’dan beri restoran ve barların yanı sıra otobüs duraklarında, tren peronlarında, hastane ve diğer kamu binalarının girişlerinde sigara içmek yasak.

Hollanda’da tüm restoran, kafe ve barlarda sadece ayrı bölümlerde sigara içilebiliyordu. Ancak alınan son kararla bu bölümlerin tamamı kapatılarak yasak genişletildi. Yine sigara satışı da sadece benzin istasyonları ve tütün ürünleri satan dükkanlarla sınırlandırıldı.

Fransa ilk olarak 2008’de bar ve restoranlarda sigara içilmesini yasakladı. 2032 yılına kadar tütünsüz ilk nesli oluşturmak isteyen Fransa, 2023’te ise tüm plajlarda, halka açık parklarda, ormanlarda ve okul yakınlarında sigara içmeyi yasakladı.

Latin Amerika ülkesi Uruguay 2006’da kamuya açık alanlarda sigara içmeyi yasaklama kararı aldı.

İzlanda’da 2007’den itibaren tüm kamu alanlarında sigara kullanılmıyor. Ayrıca ülkede tütün reklamları da yasak. Yine 18 yaş altındakilere sigara satışı da yapılmıyor.

Kanada’da eyaletler arasında uygulamada değişiklikler göze çarpsa da iş yerlerinde, restoranlarda, eğlence mekanlarında ve kamu binalarında sigara içmek yasak durumda. Öyle ki sigara odalarına bile izin verilmiyor.

ABD’de yasaklar eyaletlere göre değişiyor

Danimarka’da 2007’de kamuya açık binalarda sigara içmek yasaklandı. Yine 18 yaşın altındakilere sigara satışı yapılmıyor.

Avustralya’da kapalı mekanlarda, bina girişlerinde, plajlarda ve halkın yoğun olarak kullandığı caddelerde sigara kullanımı yasak.

Japonya’da 2020 yılından itibaren kapalı alanlarda sigara içilmesine izin verilmiyor. Kapalı alanlarda sigara içilmesi için işletmelere ayrı alanlar kurması şartı getirildi.

Amerika Birleşik Devletleri’nde ise sigara konusundaki yasalar eyaletten eyalete değişiyor. Bununla birlikte genel olarak federal binalar, toplu taşıma araçları ve çoğu restoran ve bar dahil olmak üzere birçok kamusal alanda sigara içmek yasak.