5 adımdan 3'ünü attı

Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA), İran'ın 25 Ağustos 2014 tarihine kadar atması gereken beş adımdan sadece üçünü attığını bildirdi.

UAEA, İran'ın nükleer faaliyetlerinin denetimine ilişkin raporunu yayımladı. Yaklaşık 20 sayfadan oluşan raporda, İran'ın UAEA ile yaptığı "İşbirliği İçin Çerçeve" anlaşmasında öngörülen bazı adımları zamanında atmadığı belirtildi.

Raporda, İran'ın, 25 Ağustos 2014 tarihinde tamamlaması öngörülen beş pratik önlemden sadece birini zamanında, ikisini süre bitiminden sonra tamamladığı ve diğer iki önlem üzerinde ise görüşmelere yeni başladığı kaydedildi.

Raporda ayrıca İran'ın 2 Eylül 2014 tarihine kadar hazırlaması gereken yeni pratik önlemleri hala sunmadığı ifade edildi.

UAEA, İran ile 5+1 ülkeleri arasında 20 Temmuz 2014'te 4 ay daha uzatılmasına karar verilen "Ortak Eylem Planı"na uygun olarak nükleer programla ilgili önlemlerin izlenmesi ve doğrulanmasına yönelik çalışmalarını sürdürdüğünü yineledi.

İran'ın, "Ortak Eylem Planı"nın yürürlüğe girdiği 20 Ocak 2014 tarihinden bu yana açıklanan tesislerde yüzde 5'in üzerinde uranyum zenginleştirme faaliyeti yapmadığı kaydedilen raporda, aynı dönemde seyreltme ve dönüştürme sonucu İran'ın yüzde 20'nin üzerinde zenginleştirilmiş uranyum stokunun kalmadığı belirtildi.

İran'ın sadece yüzde 5 düzeyinde uranyum zenginleştirme yaptığı ve bazı nükleer materyalleri zenginleştirilmiş UO2 tesislerinde dönüştürmeye başladığı vurgulanan raporda, İran ile 5+1 ülkeleri arasında tartışmalara neden olan Arak ağır su reaktöründe anlaşmaya uygun olarak hiçbir çalışma yapılmadığı kaydedildi.

Raporda, İran'ın UAEA'ya santrifüj montaj atölyesine, motor üretim fabrikasına ve depolama tesislerine ulaşımı sağladığı vurgulandı.

BEŞ PRATİK ÖNLEM

UAEA ile İran, 20 Mayıs 2014 tarihinde, nükleer faaliyetlerin denetlenmesi amacıyla beş ek pratik önlem üzerinde anlaşmaya vardıklarını bildirmişti. UAEA'nın, İran'dan 25 Ağustos 2014 tarihine kadar tamamlamasını istediği beş pratik önlem şöyle:

"1- Yüksek infilaklı patlayıcılarla ilgili iddialar kapsamında Ajans ile bilgi alışverişinde bulunmak.

2- Nötronların nakledilmesi, modelleme ve hesaplamasına ilişkin yapılmış çalışmalar hakkında bilgi sunmak.

3- Santrifüj araştırma ve geliştirme merkezine teknik ziyaret düzenleme ve bilgi sağlamak.

4- Santrifüj montaj, kolektör üretim ve depolama çalışmalarına ilişkin bilgi sunmak.

5- Arak ağır su reaktörü için koruma yaklaşımına karar vermek."