Sovyetler Birliği’nin kurucusu Vladimir Lenin'in, 1921 yılında İstanbul'u işgalden kurtarıp "Komünist Türk" yönetimine teslim etmeyi planladığı ortaya çıktı.
Rus tarihçisi Aleksandr Şirokorad, Nezavisimaya Gazeta gazetesinin askeri eki Voenoe Obozrenie'ye Lenin'in İstanbul planını anlattı.
Şirokorad, 1921 yılında Bolşevik yönetimiyle savaşan devrim karşıtı Rus Beyaz ordu birlikleri ve sivillerden oluşan 145 bin kişinin Karadeniz üzerinden gemilerle İstanbul'a kaçtığını, bunların daha sonra kendilerini affettirmek için İstanbul'u işgal etmeye karar verdiklerini dile getirdi.
Şirokorad, "Bunların 116 bin 758'i asker, 28 bin 935'i ise sivil idi. O sırada İstanbul boğazları çevresinde ise çoğu genç erkek olmak üzere yaklaşık 40 bin Rus göçmen bulunuyordu." dedi.
Şirokorad'a göre, işgal altındaki İstanbul'da Pyotr Vrangel’in komutanlık ettiği Rus birlikleri ne yapacağını bilmiyordu. Rus tarihçi, İstanbul'da kaldıkları kamplarda açlık çeken Rus askerlerin büyük zorluklar çektiklerini dile getirdi. Şirokorad, "Bazı Rus subaylar, Mustafa Kemal Atatürk'ün ordusuna kaçmak istedi. Ama yakalandılar, dövülerek kurşuna dizildiler." dedi.
Tarihçiye göre Rus subaylar, İstanbul'u işgalden kurtarıp Bolşevikleri teslim etmeyi planladı. Amaçları Lenin’e kendilerini affettirmek ve mükâfat kazanmaktı. Şirokorad’a göre, VÇK (KGB'nin ilk adı) gelişmelerden haberdar oldu.
22 Nisan 1921'de Lenin, Sovyet Dışişleri Komiseri Çiçerin'den çok gizli bir mektup aldı. Mektup yoldaş E. isimli gizli bir kişinin önerisini aktarıyordu. Yoldaş E., Lenin’e İstanbul'daki Rus ordusuyla temasa geçmeyi öneriyordu. Plana göre, Rus askerlerine Sovyet silahları verilecek ve onlar İstanbul'u ele geçirerek Sovyet yönetimine teslim edecekti.
Dışişleri Komiseri ise Lenin'e, "Daha sonra İstanbul'u yasal sahipleri Türklere verelim, fakat Ankaralı Kemalistlere değil, oluşturacağımız ve silah sağladığımız işçilere verelim. Formalite olarak İstanbul'u Türk devletine teslim edeceğiz…" teklifinde bulunuyor.
Tarihçiye göre, ertesi gün 23 Nisan'da Sovyet üst düzey kurulu Politbüro'da İstanbul'un ele geçirilmesi planı masaya yatırıldı. İstişarede yoldaş E.'nin önerisine onay verilirken, aylık 15 bin lira maaşla İstanbul'a 20 propagandacı gönderilmesi kararlaştırıldı.
Rus tarihçi, konuyla ilgili Politbüro ve KGB'ye ait bir çok belgenin henüz açıklanmadığına dikkat çekti.
Rus tarihçi işgalden neden vazgeçildiğinin cevabını ise vermedi.
11.1ºC
Ankara
