İngiltere’de yapılan bir araştırma, bazı köpeklerin Parkinson hastalığını koku yoluyla ayırt edebildiğini ortaya koydu. Araştırma, Manchester Üniversitesi ile tıbbi teşhis köpekleri üzerine çalışan bir kuruluşun iş birliğinde yürütüldü.
Cilt örneklerinden teşhis
Çalışmada, biri Golden Retriever, diğeri Labrador cinsi olmak üzere iki köpek, Parkinson hastalarından alınan cilt sürüntülerini koklayarak hastaları sağlıklı bireylerden ayırt etti. Bu süreç, “çift kör” adı verilen bilimsel bir yöntemle, yani köpek eğitmenlerinin de örneklerin kime ait olduğunu bilmediği koşullarda yürütüldü.
Bristol Üniversitesi’nden hayvan davranış bilimcisi Dr. Nicola Rooney, “Köpeklerin yüzde 70 ile 80 arasında doğru tespit oranı yakaladığını görüyoruz. Bu, şansın çok üzerinde bir başarı oranı” diyerek, köpeklerin Parkinson’un kokusunu tanıyabildiğini vurguladı.
Bir ‘süper koku’ hikâyesiyle başladı
Bilim insanlarının bu alana yönelmesinin ardında ise dikkat çekici bir insan hikâyesi var. İskoç hemşire Joy Milne, eşine Parkinson teşhisi konulmadan 12 yıl önce onun bedeninde farklı bir koku fark ettiğini söyledi. Yıllar sonra yapılan bir pilot çalışmada, Milne’in hastalığı sadece kokuyla ayırt edebildiği tespit edildi. Bu durum, Parkinson’un kokusal bir belirteci olabileceği fikrini doğurdu.
Köpekler diğer hastalıkları da koklayabiliyor
Köpeklerin koku alma yetenekleri oldukça gelişmiş. Daha önce yapılan çalışmalar, bazı köpeklerin kanser, COVID-19 ve stres gibi durumları koklayarak algılayabildiğini göstermişti. Bu yeni çalışma ise Parkinson’un da kokuya dayalı bir biyobelirtece sahip olabileceğini doğruluyor.
Araştırmada eğitilen 10 köpekten sadece ikisi testi başarıyla tamamlayabildi. Bunlardan biri bazı sağlıklı birey örneklerini yanlışlıkla Parkinson’lu olarak işaretlerken, diğeri bu hatayı sadece yüzde 2 oranında yaptı. Bu da yöntemin hâlâ geliştirilmesi gerektiğine işaret ediyor.
Teşhis testine dönüşebilir
Araştırmacılar, köpeklerin tam olarak hangi koku bileşiklerini algıladığını çözmeye çalışıyor. 2019’da yapılan bir başka çalışmada, Parkinson hastalarında vücut kokusunu etkileyen bazı özel kimyasallar tanımlanmıştı. Bu bileşikler kullanılarak geliştirilen bir “koku temelli teşhis testi” şu anda deneme aşamasında.
Uzmanlardan umut dolu açıklama
Medical Detection Dogs CEO’su Claire Guest, “Parkinson’un erken teşhisi için hâlen kesin bir test yok. Oysa belirtiler, tanıdan 20 yıl önce başlayabiliyor. Zamanında teşhis çok önemli” diyerek çalışmanın önemini vurguladı.
Çalışmanın sonuçları Journal of Parkinson’s Disease adlı bilimsel dergide yayımlandı.
2.1ºC
Ankara
