Türk bilim insanları, jeotermal kaynaktan elektrik üretimi sırasında karşılaşılan ve suyun debisi ile sıcaklığını azalttığı için üretim performansını olumsuz etkileyen kabuklaşmayı azaltacak malzeme geliştirdi.
Çeşitli moleküllerin sentezinden oluşan yeni malzemenin, jeotermalden elektrik üretimini yaklaşık yüzde 20 artırarak yıllık 180 milyon dolar civarında kazanç sağlaması bekleniyor.
İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü (İYTE) Malzeme Bilimi ve Mühendisliği Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mustafa Demir, Türkiye'nin enerji ihtiyacını karşılamak için yurt dışından enerji ithal ettiğini, bunun önüne geçmek için yerli enerji kaynaklarının verimini artırmak için çalışmalar yürüttüklerini anlattı.
Jeotermalin Türkiye için önemli bir kaynak olduğunu belirten Demir, bu alandaki elektrik üretiminin verimini artırmak için 7 yıldır çalıştıklarını söyledi.
Prof. Dr. Demir, jeotermal tesislerinde karşılaşan en önemli sorunun "kabuklaşma" olduğuna dikkati çekti.
"Jeotermal akışkan (su ve buhar) yerin altında yüksek basınç ve sıcaklıkta çözünmüş minerallerden oluşmaktadır. Bunların yeryüzüne çıkartılması sırasında çökelme problemi meydana gelir. Çökelmeyle oluşan kabuklaşma jeotermal akışkanın geçtiği boruları tıkama noktasına getirir ve enerji performansını düşürür. Kabuklaşma borudan geçen suyun debisini düşürdüğü gibi boruların üzerinde yalıtkan bir tabaka bırakarak oradan istifade ettiğimiz enerji miktarını da düşürmektedir."
Çaydanlık örneği
Günlük hayatta mutfakta kullanılan çaydanlıklarda da kabuk oluştuğuna değinen Prof. Dr. Demir, "Bu kabuk, kireç esaslı kalsiyum karbonat kabuklaşmasıdır. Bu kabuklaşmaya yönelik güzel çözümler var. Ancak elektrik üreten jeotermal sistemlerde gördüğümüz kabuklaşma daha farklıdır, silikat kabuklaşmasıdır ve çok daha inatçı, temizlemesi zor bir kimyasal yapıdır." ifadelerini kullandı.
Polimerik moleküller sentezleyerek kabuklaşma oluşmasını azaltacak bir malzeme elde ettiklerini, bu malzemenin laboratuvar ortamında başarılı sonuçlar verdiğini anlatan Demir, şöyle devam etti:
"Türkiye'nin jeotermalden elektrik üretim kapasitesi günlük 1000 megavat civarındadır. Yaptığımız inhibitör kabuk miktarını yüzde 20 azaltmakla enerji performansını artırmaktadır. Bu da yıllık yaklaşık 180 milyon dolarlık bir kazanca tekabül etmektedir. Bu rakam bir megavat elektriğin bir saatlik ücreti ve verimin artırılmasıyla elde edilecek günlük fazladan 200 megavatlık elektrik göz önünde bulundurularak elde ediliyor."
Demir, TÜBİTAK destekli projede elde edilen malzemenin üretim kapasitesinin artırılarak sahada kulanılacak miktarda üretilebileceğini sözlerine ekledi.
Kaynak: AA
13.2ºC
Ankara
