Kadınlar şiddetle 'yalnız' mücadele ediyor

Türkiye'de şiddet mağduru her 10 kadından sadece 1'i, şiddet sonucu yardım talep etmek için kurumlara başvuruyor.

Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı ile Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsünce yapılan ''Türkiye'de Kadına Yönelik Aile İçi Şiddet Araştırması'', 15-59 yaş arasındaki 7 bin 462 kadınla görüşülerek hazırlandı.

Araştırmanın ön raporunda, kadınların toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin tutumlarına yer verildi. Evli kadınların yarıya yakını, ''Kadın herhangi bir konuda eşiyle aynı fikirde değilse tartışmamalı ve susmalıdır'' ve ''Bir kadının tavır ve davranışlarından ailenin erkekleri sorumludur'' ifadelerine katıldığını belirtti.

''Kadın elindeki parayı kendi istediği gibi harcayabilmelidir'', ''Yemek, bulaşık, çamaşır ve ütü gibi ev işlerini erkekler de yapmalıdır'' görüşünü dilen getiren kadınların oranı ise yüzde 68-71 olarak tespit edildi.

Kadınlar tarafından fiziksel şiddete gerekçe olarak gösterilen davranışların başında ''aldatma ve aldatma şüphesi'' geldi. Kadınların yüzde 13'ü, kadınların eşlerine karşı çıkmaları halinde fiziksel şiddetin uygulanabileceğini; yüzde 58'i ise hiçbir gerekçenin erkeğin eşine fiziksel şiddet uygulamasını haklı çıkarmadığını ifade ediyor.

''Kadının istemediği durumda cinsel ilişkiyi reddedebileceğini düşünenlerin'' oranı yüzde 86 olarak belirlenirken, kadınlar arasında cinsel ilişkinin reddedilmesinin kabul edilebildiği en yaygın durumun ''kadının sağlık sorunlarının olması'' gösterildi.

''Birlikte olduğu erkek tarafından kadının her an nerede olduğunun bilinmek istenmesi, erkeğin kadının başka erkeklerle konuşması halinde sinirlenmesi ve kadının kıyafetlerine karışılması'' erkeğin kadını kontrol etmeye yönelik en sık karşılaşılan davranışlar arasında yer aldı.

''Şiddet anlatılmıyor''

Kadınların dile getirdiği şiddet nedenleri arasında birinci sırada yüzde 33 ile ''erkeğin ailesiyle yaşanan sorunlar'' gelirken, bunu ''erkekle ilgili nedenler'', ''ekonomik sıkıntılar'' izledi.

Araştırmaya göre, Türkiye'de eşi veya birlikte olduğu erkeğin fiziksel veya cinsel şiddetine maruz kalmış kadınların yüzde 44'ü, yaşadıkları şiddeti kimseye anlatmadıklarını ifade etti.

Şiddetin yakın çevreye anlatılma oranı, 2008 ve 2014 yılları arasında yapılan araştırmalara göre yüzde 51'den yüzde 56'ya çıktı. Eğitimi olmayan ya da ilkokulu bitirmemiş her 10 kadından yaklaşık 6'sı şiddeti hiç kimseye anlatmadığını belirtti.

Şiddete maruz kalan kadınların yüzde 37'si şiddeti kendi ailesine, yüzde 24'ü arkadaşları ve komşularına söylerken, maruz kaldıkları şiddeti erkeğin ailesine anlatanların oranı ise yüzde 17 olarak tespit edildi.

Şiddet mağduru kadınların yüzde 39'u, şiddete tanık olan ya da şiddetten haberdar olan kişilerden hiçbirinin kendilerine yardım etmediğini; yaşadığı şiddeti kendi ailesine anlatan kadınlardan ise sadece yüzde 19'u, ailesinin kendisine bu konuda yardım etmek istediğini açıkladı.

Evi terk eden, ilk ailesinin kapısını çalıyor

Türkiye genelinde eşi veya birlikte olduğu erkeğin fiziksel şiddetine maruz kalan kadınların yüzde 30'u, fiziksel şiddete karşı kendilerini korumak amacıyla fiziksel olarak karşılık verdiğini ifade etti. Fiziksel ve/veya cinsel şiddete maruz kalan kadınların yüzde 30'u da şiddet sonucu en az bir kez evini terk ettiğini belirtti.

Şiddet sonucu evini terk eden kadınların çoğunluğunun ilk olarak kendi ailelerine gittiği belirlenirken; ''maruz kalınan şiddete daha fazla tahammül edememek'' en yaygın terk etme nedeni arasında yer aldı.

Araştırma, şiddete maruz kalmış kadınların yüzde 89'unun (her 10 kadından 1'i) herhangi bir kurum ya da kuruluşa başvurmadığını, yapılan başvuruların ise düşük oranla en fazla polise yapıldığını ortaya çıkardı.

Polise yapılan başvuruların yüzde 29'u kadının eşiyle uzlaştırılmasıyla, yüzde 23'ü tedbir kararı alınmasıyla, yüzde 41'i de polisin başka kurum, kuruluşa yönlendirmesiyle sonuçlandı. Başvuruların yüzde 13'ü hakkında ise hiçbir şey yapılmadı.

''Kurumsal başvuru yüzde 11''

Şiddet sonucu yapılan kurumsal başvuruların 2008'de yüzde 8; 2014'te ise yüzde 11 olduğu belirlendi.

Şiddet sonucu resmi bir kurum ya da sivil toplum kuruluşundan yardım talebinde bulunduğunu belirten kadınların yüzde 69'u başvurma nedenini ''maruz kaldıkları şiddete daha fazla dayanamamaları'' olarak belirtti.

Kadınların yüzde 30'u, ''kötü bir şekilde yaralanmış olmalarını'', yüzde 27'si ''erkeğin tehdit etmesini/öldürmeye çalışmasını/erkeğin kendisini öldürmesinden korkmasını'', yüzde 25'i de ''hukuki destek almak istemesini'' başvuru nedeni olarak açıkladı.

''Yüzde 13, nereye başvuracağını bilmiyor''

Maruz kaldıkları şiddet sonucunda herhangi bir kuruma başvurmadıklarını veya yardım talebinde bulunmadıklarını belirten kadınların yüzde 62'si, ''maruz kaldıkları şiddetin çok ciddi bir sorun olmadığını'' ifade etti. Diğer başvurmama nedenleri arasında yüzde 17 ile ''çocuklarla ilgili nedenler'', yüzde 16 ile ''birlikte olduğu kişiyi sevmek, affetmek veya değişeceğini düşünmek'', yüzde 15 ile ''utanmak veya ailenin adının kötüye çıkacağından korkmak'' geliyor.

Nereye başvuracağını bilmedikleri için yardım talep etmeyen kadınların oranı yüzde 13; yardım alabileceğine inanmadığı için başvuruda bulunmayan kadınların oranı ise yüzde 4 olarak belirlendi.

Araştırma, ''şiddet uygulamış erkeklerin uyguladıkları şiddeti küçümsediğini, önemsemediğini; eşlerini öldürmüş olan erkeklerin dahi kadınları suçlama ve kendilerini haklı çıkarma eğilimi içinde'' olduğunu da belirledi.

Kadınların yüzde 80'inden fazlasının, Türk Medeni Kanunu'nda yer alan evlilik yaşı, nikah türü ve mal paylaşımına ilişkin kanun maddelerinden haberi var.

6284 sayılı Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun ile uygulamaya geçen tedbir kararları arasında ''evden uzaklaştırma, geçici koruma ve barınma'' kararları kadınların en çok haberdar oldukları kararlar arasında yer aldı.

(AA)