İstanbul’un tarihiyle özdeşleşen ilçelerinin başında gelen Fatih’te, özellikle Zeyrek Mahallesi’nde asırlara meydan okuyan yapılar geçmişle bugün arasında güçlü bir bağ kuruyor. Dar sokakların arasına serpiştirilmiş bu tarihi miras, her adımda ziyaretçilerine farklı bir hikaye fısıldıyor.
İşte bu köklü dokunun tam kalbinde, Çırçır Meydanı’nda bugünlerde hummalı bir çalışma yürütülüyor. Uzun yıllar atıl durumda kalan Haliliye Medresesi, Fatih Belediyesi tarafından yürütülen kapsamlı bir restorasyonla yeniden eski günlerine döndürülüyor. Bu tarihi yapının dönüşüm süreciyle ilgili detayları Fatih Belediyesi Kültürel Miras Koruma Müdürlüğü’nde görev yapan İnşaat Mühendisi Muhammed Kerem Dede’den dinledik.

Zeyrek Mahallesi’nin tarihi dokusu içinde önemli bir yere sahip olan Haliliye Medresesi, yine tarihi bir yapı olan Şeyh Süleyman Mescidi’nin tam karşısında yer alıyor. Medresenin inşa tarihine ilişkin kesin bir bilgi bulunmasa da Ayvansaraylı Hafız Hüseyin Efendi’nin aktardıklarına bakılarak 18’inci yüzyılın sonlarına doğru yapıldığı tahmin ediliyor.
İnşaat Mühendisi Muhammed Kerem Dede, Haliliye Medresesi ile ilgili olarak şu bilgileri veriyor:
“1914 tarihindeki teftiş raporuna göre medresenin 7 hücreye ek olarak oluştuğu, bir adet sarnıç, gusülhane, abdesthane ve çamaşırhane olarak talebelerin ihtiyaçlarını karşılamak üzere yapıldığı belirtilmiştir.”
1918 yılında yangınzedeler tarafından kullanılan medrese, 1949’da ise spor kulübüne tahsis edilmiş.

Uzun süredir atıl durumda bulunan medrese, yürütülen titiz restorasyonun ardından yeni yüzüyle mahalledeki yerini yeniden almaya hazırlanıyor. Çalışmaların yaklaşık 3-4 ay önce başladığını belirten Dede, süreci şöyle anlatıyor:
“Öncelikle projelerini hazırladık. Koruma Kurulu tarafından onaylı projeler doğrultusunda restorasyon çalışmaları başladı. Öncelikle yapıyı muhtes eklentilerden arındırdık. Daha sonrasında raspa ve temizlik işlemlerini tamamladık. Şu anda yapının iç ve dış beden duvarlarında güçlendirme imalatları devam ediyor. Halihazırda yine zemin ve zemin altı uygulamalarımız devam etmekte.”
Haliliye Medresesi’nin restorasyonu, yapının tarihi dokusuna sadık kalınarak yürütülüyor. Bu noktada Dede, “Mevcut halini koruyacak şekilde çalışmalarımızı yürütüyoruz. Güçlendirme ve zemin uygulamaları tamamlandıktan sonra yapının çatı örtüsü kapatılarak iç mekan düzenlemelerine geçilecek” diyor.

Haliliye Medresesi, restorasyon çalışmalarının tamamlanmasının ardından çocuk kütüphanesi olarak kapılarını açmaya hazırlanıyor. Yapı bünyesinde geniş okuma salonları, çocuk kitaplarına ayrılmış özel koleksiyonlar, masal anlatım alanları ve çeşitli etkinliklerin düzenleneceği bölümler yer alacak. Düzenlenecek programlarla çocuklara okuma alışkanlığı kazandırılması ve kültürel gelişimlerinin desteklenmesi amaçlanıyor.
Tarihi medresenin kütüphane olarak yeniden işlev kazanması yalnızca çocuklar için değil, mahalle sakinleri için de yeni bir yaşam alanı oluşturacak. Ailelerin güvenle vakit geçirebileceği bir kültür noktası, gençler için sakin bir çalışma ortamı ve semt halkı için yeni bir buluşma adresi olma özelliği taşıyacak.