Çip krizi ikinci el oto piyasasını çok etkilemeyecek

Türkiye’de efsanelerin hiç bitmediği sektörlerden biri de ikinci el otomobil piyasası… Genelde ‘fısıltı’ olarak başlayan bazı söylentiler bir anda yayılır ve milyonlarca kişiyi ilgilendiren bir alanda çığ gibi büyür.

Bankaların ikinci eldeki kredi politikaları, faiz oranları, ÖTV indirimi gibi konularda gerçek olmayan bilgileri ya da ‘Bir aya kalmaz fiyatlar düşecek gibi’ kaynağı olmayan söylentileri sıkça duyarsanız.

Bu girdaba son olarak ‘Otomotiv sektöründe yaşanan çip krizi ikinci el piyasasına olumlu yansıyacak’ dedikodusu eklendi. Peki gerçekten de durum böyle mi?

Çip krizinin etkisi çok sınırlı

Otomotiv piyasasında rakamlar üzerinden sonuca varan ender isimlerden biri Erol Şahin. Otomotiv Uzmanı Şahin’e çip krizi ile ikinci el piyasa arasındaki bağlantıyı sorduğumuzda bizi şaşırtmıyor ve rakamlar üzerinden bir okuma yapıyor.

Şahin’in anlattıklarından bir yılda dünya üzerinde yaklaşık 100 milyon araç üretildiğini öğreniyoruz. Pandemi döneminde bu rakam 60 milyona düşmüş. Yeni normalleşmeyle beraber bu yıl 75 milyon araç üretimi bekleniyor. Çip krizinin ise yaklaşık 4 milyon aracı etkileyeceği üzerine raporlar yazılmış.

Sonrasında Türkiye’deki rakamlara geçiyor Şahin ve ülkemizin dünya otomotiv pazarında yüzde 1’lik payı olduğu bilgisini veriyor. Üretimde ise yüzde 1,8 payımız olduğunu belirterek, “4 milyon araç üretiyorsanız yaklaşık 80 bininde çip sorunu olması anlamına geliyor bu oran. Kaldı ki biz ticari araç üreticisiyiz ağırlıklı olarak. Ve orada da çip krizinin olumsuz yansıması şimdilik ağır olmadı” diyor.

Rakamlar geçen yılın gerisinde

Haberin başında da bahsettiğimiz üzere Erol Şahin rakamlar üzerinden fikirlerini belirten bir isim. Son zamanlarda sıkça okuduğumuz ikinci el piyasası haberlerinin rakamlara yansıyıp, yansımadığını soruyoruz:

“Geçen yıl temmuz ayında 721 bin 500 otomobil satıldı Türkiye’de. Bu yıl mayıs ayındaki ikinci el rakamlarına bakınca 302 bin rakamını görüyorsunuz. Geçen yılın mayıs ayında 380 bindi bu sayı. Pandeminin etkisi daha çoktu ve insanlar toplu taşımadan bir şekilde uzak durmak için ikinci el araca yönelmişti.

Haziran ayı rakamları da benzer bir tablo koyuyor ortaya. Geçen yıl haziran itibarıyla 773 bin araç satılmıştı. Bu yıl haziran ayında 550 bin seviyelerinde. Görüyoruz ki geçen yılın uzağındayız. ‘Piyasada canlılık var, satışlar tavan yaptı’ gibi söylemler gerçeklikten uzak.

Peki neden satışlar düştü derseniz… Paranın değeri düştü. Döviz kurundaki atak herkesin malumu. Geçen yıl yüzde 1’in altında faizle kampanyalar düzenleniyordu. Bu yıl yüzde 2’nin üzerinde. Yani alana etki edecek çok sayıda faktör negatif seyir izliyor.”

İkinci eldeki fiyat artışı istem dışı bir durum

Erol Şahin ile konuşurken özellikle ilan sitelerinde neredeyse her yeni gelenin bir önceki ilandan daha yüksek bir fiyat yazdığı ortamdan bahsediyoruz. Haliyle bu durumun özellikle geçen yıl ikinci el fiyatlarında ciddi bir artışa neden olduğunu hatırlatıyoruz.

Bu noktada Şahin araya giriyor ve geçtiğimiz yılki fiyat yükselişinin istem dışı olduğuna dikkat çekiyor. Anlattıklarına göre, ikinci el araç piyasasında fiyatlar uzun süre yatay seyretmiş. Özellikle de sıfır araç alımında kampanyaların artığı, ÖTV indiriminin yapıldığı dönemde ikinci el araç fiyatları hiç artmamış.

Sonrasında faiz kararı, ÖTV indiriminin son ermesi ve son olarak pandemi üst üste gelince piyasa hareketlenmeye başlamış. Bu durumu “Aslında bir yıl boyunca az az artması gereken fiyatlar yıl boyunca neredeyse hiç artmadı. Yatay bir seyir izledi. Sonrasında hızlı bir yükseliş oldu. Aslında bu durum istem dışı yaşandı. Kur atağı, pandemi, bayilerin kapalı kalması, faizlerle ilgili alınan kararlar asıl etmenler oldu” sözleriyle özetliyor.

Otomotivde ÖTV indirimi gelir mi?

Türkiye’de otomobillerle ilgili bir haber yapıyorsanız konu ne olursa olsun iki soruyu mutlaka sormak istersiniz… Fiyatlar düşer mi, ÖTV indirimi gelir mi? Biz de Erol Şahin’e sorduk:

“Devletin 2021 ÖTV tahsilat hedefi 39,6 milyar. Bu yılın ilk 6 ayında hazinenin otomotivden elde ettiği ÖTV geliri yüzde 181 artarak 31,2 milyar TL’yi aştı. Yani 6 ayda hedefin neredeyse yüzde 79’una ulaşıldı. Bu durum, ‘Hedef erken tamamlanırsa sonrasında ÖTV indirimi gelebilir’ algısı oluştursa da gerçek böyle değil. Devletin en önemli kazanç kapılarından biri ÖTV. Bu nedenle indirim yapılmasını çok çok düşük bir ihtimal olarak görüyorum.

Gelelim ikinci soruya… Fiyatlar düşer mi? Mevcut piyasa şartları nedeniyle ülkemizde otomotiv sektöründe indirim olmaz. Ümit edelim fiyatlar daha da artmasın.”