Binalar ile Yerleşmeler için Yeşil Sertifika Uygulama Tebliği, 9 Haziran 2021’de Resmi Gazete'de yayımlandı. Çevre ve Şehircilik Bakanlığının talebi doğrultusunda ve İTÜ’nün koordinatörlüğünde yürütülen çalışmaya, Bakanlıktan uzmanlar ve altı üniversiteden 31 bilim insanı katıldı. Türkiye’ye özgü bu sertifikasyonun, diğer ülkelerdeki sertifikasyonlardan önemli farkları bulunuyor.
Bu sertifika, aynı zamanda Türkiye’nin ilk ulusal yeşil bina sertifikası...
[Prof. Dr. Özlem Özçevik]
Doğaya ve iklime uyumlu, karbon salımı izlenebilir
İstanbul Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Şehir ve Bölge Planlaması Bölümü Öğretim Üyesi ve aynı zamanda projenin koordinatörü olan Prof. Dr. Özlem Özçevik, sertifikaya bir binanın, binaların oluşturduğu bir adanın, bir sitenin ya da bir kentin başvurabileceğini söylüyor. Bu sertifikasyona yeni yapıların da başvurabileceğini ama büyük oranda mevcut binaların iyileştirilmesinin hedeflediğini belirtiyor.
Sertifikasyonun içeriğini şöyle anlatıyor:
“Doğaya uyumlu, yapının arazi seçiminden yıkımına kadar yaşam döngüsü çerçevesinde değerlendiren, iklim verilerine ve yöreye uygun, ihtiyacı kadar enerji ve su tüketen, yenilenebilir enerji kaynaklarını kullanan, atık yönetimine sahip ve karbon salımı izlenebilir olan… Altını çiziyorum, karbon salımı izlenebilir olan… Bütüncül bir yaklaşımla tasarlanan bina ve yerleşmelerin değerlendirilmesi ve sertifikalandırılmasını amaçlıyor Bakanlık.”
Değerlendirme uzmanları belirli aralıklarla, sertifika alan binanın yeşil performansının devam edip etmediğini kontrol edecek.
Özçevik, sistemin bir yazılım yardımıyla yönetileceğini söylüyor. Bu yazılımın adı ‘YeS-TR’: “Y ve S yeşil sertifikasyon… TR’yi ekledik çünkü ulusal…”
Diğer sertifikalardan farklı
Özçevik, birçok ülkede özel ve gönüllü kuruluşların çıkardığı sertifikasyonlar olduğunu söylüyor ve “Biz bugüne kadar çıkarılan tüm derslerden bir özet çıkardık” diyor.
Bir diğer farktan da şöyle bahsediyor:
“Hiçbir sertifikasyon sisteminde afet yönetimi vurgusu yoktur. Bizimkinde gerçekten afet yönetiminde bir binanın, giderek binaların oluşturduğu adanın nasıl davranması gerektiğiyle ilgili kriterler var.”
Ulusal üstünlük derecesi
Yeşil sertifika sınıflandırması, ‘ulusal üstünlük, çok iyi, iyi, geçer’ şeklinde olacak.
Özçevik, “Ulusal bir yükümlülüğünüz var. Siz bina yapıyorsanız gönüllü olmanız gerekiyor zaten” diyor.
Tüm gereklilikler yerine getirilirse ‘ulusal üstünlük derecesi’ verileceğini, bir kısmı yerine getirilirse ‘çok iyi’ diye derecelendirileceğini anlatıyor.
‘Geçer’ derecesi eklendi
Özçevik, "Yeşil performansın tüm gerekliliklerini yerine getiren binalar ‘ulusal üstünlük’ derecesi alırken, bir kısım zorunlu kriterleri yerine getirenler ‘geçer’ not alarak sürdürülebilir bir çevreye katkıda bulunabilecekler" diyerek şunları anlatıyor:
“Çok basit bir müdahaleyle bu karbon salımı kontrol altına alınabilir. Isıtmasıyla ilgili, enerjiyi daha az kullanabilir. Daha az ısı yayabilir. Bunların hepsinin hesaplanması konusunda en büyük hayalim, mevcut bina stokunun bu sertifikalandırma sistemine başvurarak, geçer not alarak en azından bir şeylerde iyileştirme yapması.”
Yeşil sertifika uzmanları
YeS-TR uygulaması ile yönetmelikte belirtilen şartları sağlayan meslek sahiplerine “yeşil sertifika uzmanı, yeşil sertifika değerlendirme uzmanı ve değerlendirme kuruluşu” rolleri verilerek sertifika sınıflandırılması yapılması sağlanacak.
YeS-TR sisteminde yetkilendirilen uzmanlar ve değerlendirme kuruluşları vasıtasıyla yeşil sertifika almak isteyen binalar değerlendirilecek. Yeşil Sertifika, belge almaya hak kazanan binalara sistem üzerinden değerlendirme kuruluşu tarafından verilecek.
23.8ºC
Ankara
