Ankara Üniversitesi Yaşlılık Çalışmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi (YAŞAM) Müdürü Prof. Dr. Emine Özmete, AA muhabirine yaptığı açıklamada, 1 Ekim'in, Birleşmiş Milletler tarafından Dünya Yaşlılar Günü olarak ilan edilmesinin 25. yılının kutlanacağını anımsatarak, bu yılki gündemin "Sürdürülebilirlik ve Yaşlıları Kuşatan/İçeren Bir Kent Çevresi" olarak belirlendiğini ifade etti.
Merkezin yaşlı refahı, aktif ve sağlıklı yaşlanma odağındaki çalışmaları hakkında bilgi veren Özmete, TÜBİTAK tarafından desteklenen "Türkiye'de Kuşaklararası Dayanışmanın Değerlendirilmesi Projesi"ni yürüttüklerini ve ilk sonuçların ortaya çıktığını belirtti.
Projenin yürütücüsü Özmete, Türkiye'de 12 ilde gerçekleştirilecek projeye, yetişkin çocuk sahibi olan 65 ve daha büyük yaştaki 2 bin kişi ve yaşlı ebeveyne sahip 2 bin yetişkin çocuk olmak üzere 4 bin kişinin katılacağını ifade ederek, bu kapsamda Türkiye'nin kuşaklararası dayanışma haritasının belirleneceğini bildirdi.
Kuşaklararası dayanışma düzeyinde iller arasında farklılık olup olmadığının bu çalışmayla görülebileceğini belirten Özmete, durum tespiti yaparak, yaşlıların ihityaçlarının da belirleneceğini söyledi.
Özmete, "Bu çalışmayla kuşaklar arasındaki ilişkilerin güçlü ve zayıf yönlerini tespit etmeyi amaçlıyoruz" dedi.
"Huzurevi en son seçenek"
Projenin ilk aşamasında 110 yaşlı ve yetişkin çocuklarıyla görüşmeler yapıldığını belirten Özmete, ortaya çıkan bazı sonuçlar hakkında şu bilgileri verdi:
"Yaşlıların ev dışındaki alışveriş, fatura ödeme gibi işlerini yetişkin erkek çocukları yaparken, kız çocukları daha çok ev işleri ve bakım rollerini üstleniyor. Maddi yardım ise ihtiyaç doğrultusunda, daha çok yaşlı anne, babalardan çocuklarına yapılıyor. Kuşaklar arasında hediyeleşme yaygın bir şekilde görülüyor. Hem yetişkin çocuklar hem de yaşlı ebeveynler, bakıma ihtiyaç duyduklarında öncelikli olarak kendilerine çocuklarının bakmasını arzu ediyor. Yetişkin çocuklar, bakıcı ya da huzurevi seçeneklerini, hem kendileri hem de ebeveynleri için zorunluluk halinde, en son seçenek olarak değerlendiriyor. Çocukların yaşlı ebeveynlerine bakma konusunda, toplumumuzdaki yaşlıya saygı gibi kültürel değerlerin ve dini değerlerin etkili olduğu ortaya çıktı."
Yaşlıya bakmak "evlat sorumluluğu" olarak görülüyor
Hiç kimsenin yaşlı ebeveynlerini huzurevine göndermek istemediğini, yaşlıya bakmanın "evlat sorumluluğu" olarak görüldüğünü belirten Özmete, bu nedenle evde bakım, destek ve toplum temelli bakım hizmetlerinin geliştirilmesine ihtiyaç duyulduğunu, evde destek hizmetlerinin kurumsallaşması gerektiğini dile getirdi.
Özmete, böylece hem yalnız yaşayan yaşlıların yaşamlarının kolaylaşacağını hem de yaşlı ebeveynlerinin bakım sorumluluğunu üstelenen aile bireylerinin bakım yükünün azalacağını söyledi.
Yaşlılar ve çocukların bu konularda benzer düşünceleri bulunduğunu anlatan Özmete, "Bu sonuçlar, Türkiye'de yaşlı ebeveynler ve çocukları arasında özellikle değerler, inanç ve tutumlar arasında bir uyumun olduğunu gösteriyor. Erkek çocuklar, yaşlı anne, babalarına karşı bakım sorumluluğu hissettiklerini, ancak bakımı kendilerinin gerçekleştiremeyeceklerini, bu konuda zorlandıklarını söylediler" diye konuştu.
"Yaşlılara sağlanan hizmetlerden haberdar değiller"
Özmete, özellikle çalışan yetişkin çocukların, ebeveynlerine yardım ve bakımın zor olduğunun ifade ettiğini belirterek, yakın mesafede yaşayan ebeveynleriyle sık görüştüklerini, ancak uzakta olanlarla daha çok telefonlaştıklarını söylediklerini kaydetti.
Hem yaşlılar hem de yetişkin çocukların, yaşlılara bakım konusunda çocukların öncelikle sorumlu olması gerektiğini düşündüklerini dile getiren Özmete, görüşmelerde bireylerin devletten, yaşlıya bakan çocuğu ve maddi imkanları bulunmayan yaşlıları hem ekonomik hem de hizmetler ile desteklemesini beklediklerinin ortaya çıktığını belirtti.
Prof. Dr. Özmete, hem yaşlı ebeveynler hem de yetişkin çocukların, devletin yaşlılara sağladığı hizmetlerden çok fazla haberdar olmadıkları, haberdar olanların ise bu hizmetlere nasıl ulaşacaklarını bilmedikleri sonucunun çıkarıldığını sözlerine ekledi.
AA
15.9ºC
Ankara
