Yüzyıllarca bir çok medeniyete ev sahipliği yapmış, dinlerin, dillerin ve kültürlerin yan yana yürüdüğü, ezan ve çan sesinin hoşgörüyle birbirine karıştığı Diyarbakır Müze Müdürlüğü güzel bir çalışmaya tanıklık ediyor.
Bölgenin zengin kültürel dokusunu geleceğe aktarmak, mevcut belgelerin ne anlama geldiğini belirlemek amacıyla Diyarbakır Müze Müdürlüğü'nce başlatılan çalışma, Mardin Kırklar Kilisesi Papazı Gabriel Akyüz ile Diyarbakır'ın Bağlar ilçesindeki Kuba Cami İmamı Zeynel Abidin Çiçek'i aynı masada birleştirdi.
Çiçek Arapça ve Osmanlıca, Akyüz ise Süryanice yazılı kitapları, yazıtları ve el yazmalarını bugünle buluşturmak için Türkçe'ye çeviriyor.
Aynı masayı paylaşan ve müze görevlilerine çeviriyi dikte ettiren din adamları zaman zaman Arapça ve Osmanlıca çeviri hakkında görüş alışverişinde de bulunuyor.
Orijinalleriyle Birlikte Çevirilerini Yayınlayacaklar
Soyukaya, başlattıkları çalışma kapsamında Arapça ve Osmanlıca eserlerle ilgili Zeynel Abidin Çiçek hocadan, Süryanice el yazmalarıyla ilgili de Gabriel Akyüz'den yardım istediklerini belirterek, şöyle konuştu:''Ermenice çok az olmakla birlikte Ermenice kitaplarımız ve el yazmalarımız da var. Ermenice'ler için ise Ermeni Patrikliği'nden yardım isteyeceğiz. Onlarla henüz çalışmamız başlamadı. Ama çok yakın gelecekte ilgili çalışmayı da başlatacağız. Bu çalışma bittikten sonra kamuoyu ile paylaşabilmek adına bütün çevirileri orjinalleri ve Türkçe'leri ile birlikte yayınlamayı planlıyoruz.
Müzemizde bulunan el yazmalarının yanı sıra bazı taş yazıtlar, kitabeler var
Çevirilerde özelikle el yazması Hümayun'lar çok ilginç. Örneğin, Atak Beyliği ile ilgili Hümayun yazıları var. Atak eski Lice ilçesi'dir. Atak Beyliği'ne tahsis edilen topraklarla ilgili bilgiler var. Biz bu bilgilerden yararlanarak bazı bilinmeyenlere de ulaşmış olacağız. Örneğin Ziya Gökalp'in el yazması şiirleri var. Ziya Gökalp'in ağabeyinin, Ziya Gökalp'in doğumu ve ölümünü yazmış. Bu çevirileri daha sonra Ziya Gökalp Müzesi'nde sergileyeceğiz. Ayrıca İçkale Müze Projesi ile de diğer el yazması belgelerle birlikte yeni bir sergi seksiyonu oluşturmayı hedefliyoruz. Bütün bunlar müzemizi her açıdan zenginleştirecek. Dini içerikli yazılar, şiirler, vergi ile ilgili bir takım bilgiler, ders notları, öğütlerinde çevirisi yapıldı. Bu zenginliği bütün çalışma bitikten sonra tasnifleyeceğiz. Tasnif üzerinden yayını planlayacağız. Müzecilik açısından birçok bilgiye ulaşıyoruz. Ve tabi en önemlisi envanter bilgilerimizi sağlıklaştırıyoruz.''
400 Yıllık Kitap
Kırklar Kilisesi'nde Süryani Cemaati Ruhanisi olan Akyüz ise, müzeye değişik dönemlerde satın alınan veya gelen Süryanice eserler bulunduğunu, bu eserlerin şimdiye kadar kimseye gösterilmediğini ifade ederek, bu eserlerin hangi tarihte yazıldığı nereden geldiğine ilişkin değişik tarihi bilgileri tespit ederek tutanak şeklinde teslim ettiklerini söyledi.Çalışmanın son derece yararlı olduğunu, şu anda üzerinde çalıştığı
Süryanice el yazmasının çok değerli ve tarihi bir kitap olduğunu, dini bilgiler içeren 810 sayfalık kitabın 300-400 yıllık olduğunu tespit ettiğini belirten Akyüz, şöyle dedi:
''Bu kitap kiliselerde verilen vaazlarla ilgili olarak Tiltanur köyünde el yazması ile yazılmış bir kitap. Tiltanur köyü kitapta tarif edildiğine göre Diyarbakır'ın güneybatısına denk geliyor. Bugün o köye Alipaşa deniyor ve şuanda da orada bir kilise bulunmaktadır. Buna benzer daha birçok kitap, belgeler de vardı. Ben Süryanice'yi, Osmanlıca'yı, Arapça'yı da bildiğim için diğer belgelere de yardımcı olmaya çalışırım. Taşlar üzerine yazılan kitabeleri de Osmanlıca olsun diğer belgeler olsun okuyorum. Bu eserlerin dünya insanlarına açıklanması, Onların bu kültürü görüp tanışmalarını istiyorum. Çünkü bu kültür, Süryanice el
yazması yazılar, eserler bu bölgenin eserleri. Başka yerlerden gelme değildir. Bu kültürün bu bölgede tanınmasını istiyorum.''Akyüz, Mardin Artuklu Üniversitesi'nde Süryanice dil kursu verilmesinin çok güzel bir duygu olduğunu da ifade ederek, ''Hiç beklemediğimiz bir olay oldu. Bizleri çok mutlu etti, duygulandırdı. Önümüzdeki yıl da öğrenci alınacak. Bu şekilde Süryanice dili ve edebiyatı Artuklu Üniversitesi'nde öğretilecek'' diye konuştu.
25.9ºC
Ankara
