Ortak geçmişe sahip 2 komşu ülke, Rusya ve Ukrayna arasındaki yüksek tansiyon yıllardır düşmüyor. Kiev ile Moskova arasındaki ilişki 2014'te Rusya'nın Kırım'ı yasadışı ilhakı ile ciddi yara aldı.
Gerilim Sovyet dönemine dayanıyor
Ukrayna ile Rusya'yı karşı karşıya getiren gerginlikler, Sovyetler Birliği dönemine dayanıyor. Kiev ile Moskova, Sovyetler Birliği’nin dağılmasının ardından uzun süre Sovyet mirasının paylaşılması konusunda anlaşamadı.
2004 yılında Ukrayna’da Rus yanlısı siyasilere karşı gösteriler başladı
Yanukoviç’in iktidardan düşmesi Rus ayrılıkçıları harekete geçirdi
Turuncu Devrim olarak adlandırılan protestolar, 2 ülke ilişkilerinde dönüm noktası oldu. Avrupa Birliği’nin açık destek verdiği gösterilerin ardından Batı yanlısı aday Viktor Yuşçenko devlet başkanı seçildi.
Benzeri sokak olayları 2013’te Rus yanlısı Viktor Yanukoviç iktidarı döneminde çıktı. Gösteriler Yanukoviç'in, Ukrayna-AB Ortaklık Anlaşması'nı imzalamayı reddetmesiyle başladı, Ukraynalı siyasetçi ülkeyi terk etmek zorunda kaldı.
Ukrayna’nın yüzünü tekrar batıya dönmesi, Rusya ve Batı arasında "Soğuk Savaş" yıllarını aratmayan gerginliklerin de başlangıcı oldu.
Yanukoviç’in iktidardan düşmesinin ardından Ukrayna'ya bağlı Kırım Özerk Cumhuriyeti'nde Rus yanlısı hareketler güç kazandı.
Kırım’da Rus yanlısı silahlı gruplar, kamu binalarını işgal etti, parlamentoyu ele geçirdi. Rus yanlısı grupların baskısı binlerce Kırım Tatarı ve Ukraynalının evlerini terk etmelerine neden oldu.
Kırım’da yapılan şaibeli referandum sonrası Moskova yönetimi harekete geçti.
Kırım'ın işgaliyle ipler gerildi
2014'te 2 ülkeyi karşı karşıya getiren süreçte en önemli adımı Rusya attı ve Kırım’ı ilhak etti.
Kırım’ın gayrımeşru ilhakının hemen ardından Rus yanlılarının çoğunlukta olduğu Ukrayna’nın doğusundaki Donbas bölgesinde şiddetli çatışmalar başladı. Rus yanlısı ayrılıkçılar bölgede 2 ayrı sözde yönetim oluşturdu.
Ayrılıkçılarla Ukrayna ordusu arasındaki çatışmalarda binlerce kişi hayatını kaybetti. Süreç içerisinde barışa yönelik en önemli adımlar,, Almanya, Fransa, Ukrayna ve Rusya arasında Normandiya Formatı adı verilen görüşmeler çerçevesinde atıldı.
Liderler dönem dönem sorunu görüşmek için bir araya gelse de nihai bir anlaşmaya varılamadı.8 yıllık dönemde gerilim bazen düştü, bazen yükseldi.
Rus ayrılıkçılar Donbas'ta sözde yönetim kurdu, şiddetli çatışmalar çıktı
Ukrayna'nın NATO'ya alınmasına ilişkin adımlar Rusya'yı Batı bloğu ülkeleri ile karşı karşıya getirdi. Karadeniz'de Rus jetleri, Amerikan uçaklarına zaman zaman önleme yaptı, Rus savaş gemileri ise tatbikat için Karadeniz'de bulunan bir İngiliz gemisine uyarı ateşi açtı.
Bölgede gerilim geçen yıl tekrar zirveye çıktı. Donbas'ta 4 Ukrayna askerinin ayrılıkçılar tarafından öldürülmesi ve Rusya’nın sınırındaki askeri hareketliliği suları ısındırdı.
NATO ve Batı bloğu Ukrayna’ya açık destek verirken, Moskova 'kendi güvenliğini sağlama amacıyla yaptığını söylediği takviyenin kimse için tehdit oluşturmadığını' savundu.
ABD ve Avrupa Birliği ise Rusya'yı yaptırım ile durdurmaya çalıştı.
NATO ve ABD başta olmak üzere Batı ittifakı Rusya’dan Ukrayna sınırındaki askerlerini çekmesini istiyor. Moskova ise NATO’dan doğuya doğru genişlemesini durdurmasını talep etti.
Ukrayna krizinde NATO, ABD ve AB Kiev yönetiminin yanında yer aldı
Ukrayna’nın NATO üyesi olmasını kırmızı çizgi olarak belirledi.
ABD ve NATO'dan güvenlik garantileri istedi. Taraflar çeşitli düzeylerde çok sayıda görüşme yapsa da tansiyon hala yüksek. Görüşmelerin sonuçsuz kalması, askeri gerilimi daha da tırmandırdı, 8 yıldır süren krizde sıcak çatışmanın önünü açtı.
13.1ºC
Ankara
