Lübnan 4 Ağustos 2020’de ülke ekonomisinin kalbi olan Beyrut’ta bir limanda meydana gelen patlamayla sarsıldı. Bu büyük patlama, Lübnan'daki ekonomik sıkıntıları büyütürken, yeni bir hükümet krizi de doğurdu.
Başbakan Hassan Diyab hükümeti, patlama sonrası gelen tepkiler üzerine 10 Ağustos 2020'de istifa etti. İşte, Lübnan’daki son kriz de böylece başlamış oldu.
Mezhepsel ve dinsel temellere dayalı bir siyasi sisteme sahip ülkede bugüne kadar hükümet kurulabilmiş değil.
[Ülkedeki kriz, 4 Ağustos 2020'de Beyrut Limanı'nda meydana gelen patlamanın ardından başlamıştı. Fotoğraf: AFP]
Hükümet kurma girişimleri
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, 6 Ağustos ve 1 Eylül 2020'de Lübnan'ı ziyaret etti ve teknokratlardan oluşacak hükümetin kurulması için girişimde bulundu.
Ancak ülkedeki mezhep eksenli siyasi güçlerin bakanlık paylaşımında yaşadıkları anlaşmazlıklar nedeniyle hükümet kurma çalışmalarında aylardır ilerleme kaydedilmezken, Fransa'nın girişiminden de bir sonuç elde edilemedi.
Hariri, Aralık 2020'de, 18 bakanlık teknokratlar listesini Cumhurbaşkanı Avn'a sunmuştu. Avn ise Hariri'nin, özellikle Hıristiyan bakanların belirlenmesinde tek başına karar vererek, Cumhurbaşkanlığı ile anlaşmaksızın hareket etmesine karşı çıktı.
Meclis Başkanı Berri, daha sonra teknokratlardan oluşan kabine listesinin 18'den 24'e çıkarılması için bir girişimde bulundu.
Siyasi güçler ve yöneticileri ülkedeki ekonomik krizin nedeni olarak gören halk, uzun yıllardır iktidarı paylaşan mezhepsel siyasi partilerin yer almadığı, teknokratlardan oluşan küçültülmüş bir hükümetin kurulmasını talep ediyor.
Hariri’nin hükümet kurma çabaları
22 Ekim'de yeni hükümeti kurmakla görevlendirilen Saad el-Hariri, 18 bakandan oluşan listesinin kabul edilmemesi üzerine, teknokratlardan oluşan 24 üyeli kabine listesini Cumhurbaşkanı Mişel Avn'a sundu.
[Sünni Müstakbel Hareketi Genel Başkanı Saad el-Hariri. Fotoğraf: AFP]
Hariri, kabine listesini Cumhurbaşkanı Mişel Avn'a sunmasının ardından Cumhurbaşkanı'yla görüştü.
Görüşmenin ardından başkent Beyrut'ta Baabda Cumhurbaşkanlığı Sarayı'nda bir basın toplantısı düzenleyen Hariri, hükümeti kurma görevini bıraktığını duyurdu.
Hariri, "Cumhurbaşkanı Avn'ın tutumu değişmedi. Cumhurbaşkanı bana uzlaşıya varmamızın zor olduğunu söyledi. Ben de hükümeti kurma görevinden affımı istedim" dedi.
Öte yandan Hariri'nin görevi iade ettiğini duyurmasının ardından dolar, karaborsada ilk kez 20 bin liranın üzerine çıktı.
Cumhurbaşkanlığı: Hariri değişiklik taleplerini reddetti
Lübnan Cumhurbaşkanlığı ise hükümet kurulamamasının sorumluluğunu Hariri’ye yükledi.
Yapılan açıklamada, “Hariri bakanlıklarla ilgili tüm değişiklikleri reddetti” dendi.
Cumhurbaşkanlığı ayrıca, Hariri'nin Meclisten gerekli güvenoyu için parlamentodaki grupların görüşünü almaya da karşı çıktığını ve bakanları kendi seçmekte ısrarcı olduğunu ilan etti.
"Hariri, bakanlıklara getirilecek isimlerde ve dağılımda değişiklikle alakalı Cumhurbaşkanı'yla anlaşma ve onunla istişare etme prensibini kabul etmedi. Bu durum affını isteme kararını önceden aldığını gösteriyor."
Siyasi kriz protesto edildi
Lübnan'da derinleşen ekonomik krize rağmen yeni hükümeti kurma çalışmalarının bir kez daha sonuçsuz kalması protestolara yol açtı.
Ekonomik krizin her geçen gün kötüleştiği ülkede siyasi güçlerin yeni hükümeti kurma konusunda anlaşamamasına tepki gösteren vatandaşlar, başkent Beyrut ve diğer bazı bölgelerde lastik yakarak yolları trafiğe kapattı.
[Hükümetin kurulamamasının ardından ülkede protestolar başladı. Fotoğraf: AFP]
Lübnan resmi ajansı NNA'da yer alan haberde, başkent Beyrut'ta eylemciler ile yolu açmaya çalışan askerler arasında arbede çıktığı aktarıldı. Haberde askerlerin havaya plastik mermiyle ateş açarak taş atan eylemcileri dağıtmaya çalıştığı ifade edildi.
Ülkenin güneyindeki Sur kentinde de Nebih Berri Caddesi'ne inen öfkeli vatandaşlar bazı iş yerlerinin camlarını kırdı.
Kuzeydeki Trablusşam ve doğudaki Beka bölgelerinde de yeni hükümeti kurma çabalarının başarısızlıkla sonuçlanması, yolları trafiğe kapatma eylemleriyle protesto edildi.
Ülke ekonomik krizle de boğuşuyor
Farklı din ve mezheplere dayalı siyasi bölünmeler açısından oldukça kırılgan bir yapıya sahip Lübnan'da, 1975-1990 yıllarındaki iç savaştan bu yana en büyük ekonomik kriz yaşanıyor.
[Lübnan'da iç savaştan bu yana en büyük ekonomik kriz yaşanıyor. Fotoğraf: AFP]
Lübnan lirası, Merkez Bankası kuru sabit tutsa da bankalarda ve karaborsada değer kaybıyla farklı fiyatlardan işlem görüyor.
Merkez Bankasının belirlediği resmi kur 1507, bankalardaki geçerli kur 3 bin 900 lira iken, karaborsada bugün dolar 20 bin 500 lira üzerinden işlem gördü.
5.6ºC
Ankara
