Osmanlı dönemindeki şehirlerin sosyokültürel yapısını günümüze taşıyan Kadı Sicilleri'nden kayıp olan, fakat 4 yıl önce bir eskicide bulunan 1916-1921 dönemine ait belgeler, azınlıkların Osmanlı hukuk sistemine olan güvenlerini ortaya koyuyor.
Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Sosyal Bilgiler Eğitimi Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Yusuf Küçükdağ, yaptığı açıklamada, Osmanlı'da Kanuni Sultan Süleyman dönemiyle birlikte tutulmaya başlanan Kadı Sicilleri'nin dönemin sosyokültürel özelliklerini en net şekilde anlatan belge hüviyeti taşıdığını söyledi.
Selçuklu'nun kadim başkenti Konya'nın, 1. Dünya Savaşı ile Milli Mücadele yıllarını kapsayan 1916-1921 dönemine ait kadı sicillerinin uzun yıllardır kayıp olduğunu ifade eden Küçükdağ, ''Öncesi 1908'e kadar, 151 adet Konya Kadı Sicili vardı, ancak bu tarihlere ilişkin kadı sicili kayıptı. 6 yıl önce, merhum koleksiyoner Safa Odabaşı, seyyar arabayla satış yapan bir eskicide rastladığı bu sicilleri satın alıp bize fotokopisini getirmiş, tez olarak yaptırmamı istemişti'' dedi.
Belgeler, Ermeni iddialarını yalanlar nitelikte
Küçükdağ, mahkeme kayıtlarını çok ayrıntılı şekilde içeren kadı sicillerinin sadece tek nüsha halinde olmasının, esere ayrı bir önem kazandırdığını belirterek, şöyle devam etti:
''Bu kaynak eser, o döneme ilgi duyan araştırmacılar ve meraklılar için çok kıymetli. İçindeki belgeler, 1915'e ilişkin Ermeni iddialarını yalanlar nitelikte. Örneğin, kilise mahkemesi yerine haklarının korunması için kadıya başvuran Ermeni Tuzin bint Serkis ya da Rum Marya bint Kalender'in kayıtları, sözde soykırım iddialarına konu olan 1915'ten bir yıl sonra bile azınlıkların Osmanlı yönetimine kendilerinden bile çok güvendiklerini gösteriyor. Çünkü, iddia ettikleri gibi Anadolu'daki tüm Ermeniler'e hem bakış açısı hem de davranış olarak toplu bir hareket olsa; bu, belgelere net bir şekilde yansır. Oysa bu belgeler, Ermeni olaylarının yaşandığı 1915'ten bir yıl sonra başlıyor.''
Mahkemelere başvurup, haklarını almışlar
Söz konusu belgelerden; Rum ve Ermeniler'in Konya'da günlük yaşamlarını, tıpkı geçmişte olduğu gibi normal bir şekilde sürdürdüklerinin, mahkemelere başvurup haklarını aldıklarının anlaşıldığını dile getiren Küçükdağ, şunları kaydetti:
''Konya'nın Çiftemerdiven Mahallesi sakinlerinden Ermeni asıllı olup ölen Serkis veled-i Artin'in küçük kızları Viktor, Virjin ve Renkaz'ın vasileri olan anneleri Tuzin bint Serkis, 27 Mayıs 1919 günü mahkemeye başvuruda bulunarak, çocukların babalarından kalan bir gayrimenkulün satışı için kadıdan izin almıştır. 1916'da Konya'da yaşayan, oğlunun verdiği nafakayı az bulan Marya bint Kalender isimli Rum kadın ise haksızlığa uğramamak için kilise mahkemesine değil kadıya gidiyor. Mahkeme, kadını haklı bularak oğlunun, annesine aylık 300 kuruş nafaka ödemesini takdir ediyor.''
25.1ºC
Ankara
