Halkın avukatı: Kamu Denetçiliği Kurumu

Kamu hizmetlerinin kalitesini artırmak, halk ve idare arasında köprü olmak, hak arama kültürünü yaygınlaştırmak...

Kamu Denetçiliği Kurumu, bu amaçlarla 2012 yılında kuruldu. TBMM’ye bağlı ancak özerk bir biçimde faaliyet yürüten bir hak arama kurumu.

KDK, kamu kurum ve kuruluşlarının işlemleri karşısında mağdur olduğunu ya da haksızlığa uğradığını düşünen herkesin başvurabileceği bir yer. Ancak burada bilinmesi gereken önemli bir detay var. Başvuruların mahkemeye gitmeden önce yapılması gerekiyor.

Hangi konularda başvurulabilir?

- Kamu kurum ve kuruluşlarının kanunları yorumlama ve uygulama şekilleri,

- Kamu kurumlarının yönetmelikleri, tebliğleri, kararları ve uygulamaları,

- Tüm kamu görevlilerinin tutum ve davranışları.

Türkiye Cumhuriyeti sınırları içerisinde geçici ya da kalıcı olarak yaşayan tüm gerçek ve tüzel kişiler, bu konulardan biri nedeniyle mağdur olduğunda Kamu Denetçiliği Kurumuna başvurabilir.

KDK'nın sitesine ulaşmak için tıklayınız

18 yaşından küçükler ise www.kdkcocuk.gov.tr internet adresini kullanarak idare ile yaşadıkları sorunları Ombudsmanlığa bildirebilir.

En geç 6 ay içerisinde karar veriliyor

Kamu Başdenetçisi Şeref Malkoç, Kamu Denetçiliği Kurumu'nun vatandaşın idareyle sorunları açısından hayatını kolaylaştırmak için kurulduğunu vurguluyor.

“Kamu hizmeti veren devlet kurumlarıyla vatandaş arasında arabulucu ve halkın avukatlığını yapan bir kurum. Biz başvurularda herhangi bir şekil şartı aramıyoruz. Hangi kurumu şikâyet edeceksen veya başından geçen olay neyse onu anlatman bizim için yeterli olur. Yeter ki altında adın, soyadın, imzan ve T.C. kimlik numaran olsun. Gerisini biz yürütüyoruz. Ayrıca başvurulardan herhangi bir ücret almıyoruz. Harç parası, başvuru parası, pul parası, şahit parası, bilirkişi parası, hepsini biz karşılıyoruz. Başvurudan itibaren en geç 6 ay içerisinde karar veriyoruz. Bakıyoruz dilekçeye, eğer haklı olduğuna kanaat getirirsek görüşümüz bu doğrultudaysa idareyi vatandaşla uzlaşmaya zorluyoruz. Buna da dostane çözüm diyoruz."

"Vatandaş haklıysa tavsiye kararı veriyoruz"

Malkoç, başvurudan sonra yürütülen süreci de anlattı.

"Başvuruları değerlendiren birimimiz var. İlk inceleme birimi hemen bakıyor. Şartları tamamsa ilgili denetçiye gönderiyor. Denetçi de o konuda uzmanı var, çok iyi yetişmiş hemen ona gönderiyor. İdareden bilgi ve belge isteniyor, idareye teklifte bulunabiliyor. İdareci 'Yok biz bunu yapamayız' dediğinde de olayı inceliyoruz. Gerekirse şahit dinliyoruz. Gerekirse bilirkişi incelemesi yapıyoruz, ondan sonra bakıyoruz vatandaş haksız talebinin reddine diyoruz. Vatandaş haklıysa idareye o konuda tavsiye kararı veriyoruz."

En çok şikâyet başvurusu 2020’de

9 yılda 185 binden fazla şikâyet başvurusu alan kurum, en çok başvuruyu 2020’de aldı. 2016’da 5 bin 519 olan başvurular, her yıl artış gösterdi.

2017’de 17 bin 131, 2018’de 17 bin 585, 2019’da 20 bin 968, 2020’de ise 86 bin 951 başvuru alındı. Bu yıl ise şimdiye kadar yapılan başvuru sayısı 15 bine yaklaştı.

En çok şikâyet başvurusu alınan konular hangileri?

Vatandaşların başvuru yaparken tercihi ise “e-başvuru” sistemi oldu. Bu yıl içerisinde en çok şikâyet başvurusu yapılan konular ise sırasıyla şöyle:

“Kamu personel rejimi (izin, özlük hakları, tayin vb.), adalet, milli savunma ve güvenlik, eğitim-öğretim, gençlik ve spor, mahallî idarelerce yürütülen hizmetler, ekonomi, maliye ve vergi, çalışma ve sosyal güvenlik.”

İstanbul başvurularda ilk sırada

Bölgelere göre başvuruların dağılımında ise Marmara ilk sırada. En fazla başvuru yüzde 23,61 ile Marmara Bölgesi’nden yapılırken; bunu yüzde 18,96 ile İç Anadolu Bölgesi, yüzde 17,38 ile Ege Bölgesi ve yüzde 10,35 ile Akdeniz Bölgesi izledi.

Başvuruların en fazla yapıldığı iller ise şöyle sıralanıyor:

- İstanbul / 2 bin 174

- Ankara / 1504

- Manisa / 1184

- İzmir / 695

- Bursa / 404

Tavsiye kararlarına uyum yüzde 80’in üzerinde

Peki, kurumun verdiği tavsiye kararlarına uyum oranları nasıl? İstatistiklere göre, bu oranlarda ilk yıllara göre ciddi bir artış var. Tavsiye kararlarına uyum oranı 2013’te yüzde 20 iken, 2017 yılında yüzde 65’e yükseldi.

2018, 2019 ve 2020’de yüzde 70’in üzerinde olan oran, Ekim 2021 itibarıyla yüzde 80’i geçmiş durumda.

Siz de haksızlığa uğradığınızı düşünüyorsanız, tavsiye kararları ve uzlaştırıcı yönüyle bireylerin adalete hızlı erişimini sağlamayı hedefleyen Kamu Denetçiliği Kurumu’na başvurabilirsiniz.

Grafik: Hafize Yurt Ateş