İstiklal Mahkemeleri Arşivleri Açılıyor

Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın Dersim Katliamı ile ilgili özür dileyip bazı arşiv belgelerini açıklamasının ardından başlayan tartışmalar sürerken Cumhuriyet tarihinin en önemli belgeleri gün ışığına çıkarılıyor.

Gün ışığı görmemiş Mahkemelerin verdiği kararlarla ilgili belgeler mercek altına alınıyor.

Şuan Meclisin arşivinde İstiklal mahkemeleriyle ilgili 915 bin belge ile 158 eski defter bulunuyor.

İstiklal Mahkemeleri'' konusundaki çalışmasıyla tanınan Prof. Dr. Ergün Aybars, Meclis'te bugüne kadar kapalı tutulan belgelere ilk ulaşan kişi.

Aybars,  "Yaklaşık 3 metreye yakın bir duvar düşünün ve 34-40 metre uzunluğunda bir duvar. Bu duvar bütünüyle İstiklal Mahkemeleri evrakına aitti." dedi.

Bu belgeler, İstiklal mahkemelerinin birbirleriyle yaptıkları yazışmalar, dava sonuçlarının yer aldığı karar defterlerinden oluşuyor.

Belgeler önemli zira İstiklal Mahkemelerinde İzmir Suikastı, Menemen olayı ve Şeyh Sait İsyanı gibi davalara bakıldı.

Aybars, "Şeyh Sait isyanı sırasında Kolordudan gelen bir yazı var... Köyü boşalttık diyor...Ve tüm köyü yok ettik ihrak ettik yani yakıp yıktık diyor" dedi.

Bilanço ise ağır...

Mahkemelerde 55 bin kişi yargılandı, bin 350 kişiyi idama mahkûm edildi.

Aybars, "Verilen idam cezaları da ibreti âlem olsun diye şehir meydanlarında yapılmış" dedi.

İşte Cumhuriyetin ilk yıllarına tanıklık eden, İstiklal Mahkemeleri'nin verdiği kararların kayıtlarını tutan bu belgeler gün ışığına çıkarılıyor.

8 kişilik uzman bir ekip Meclis arşivine indi, Osmanlıca yazılan bu belgeleri günümüz Türkçesine çeviriyor.

Çalışmaların 2,5 yıl içerisinde bitirilmesi öngörülüyor. Dijital ortama aktarılan dosyalar Meclis internet sitesinde yayınlanacak.

Böylece arşivin tamamı çevrildiğinde belgelere herkes ulaşılabilecek.

Ancak Meclis arşivinin açılıp açılmamasına ise Meclis Başkanlığı ya da Başkanlık Divanı karar verecek.

Çalışma tamamlanmayıncaya kadar açılması ise şimdilik düşünülmüyor.