Sihirli mi, ölümcül mü?
Sihirli olarak adlandırılsa da “öldürücü” özelliklere sahip… 3 binden fazla kullanım alanı bulunan asbest minerali, bebek pudrasında bile tespit edildi. Yapılan bir araştırmaya göre, her dört bebek pudrasından biri asbest içeriyor.
9 ay bebeğinizi kucağınıza almak için beklediniz.
Belki öncesinde de yıllarca hayalini kurdunuz.
Oldukça masum görünen bir ürün nedeniyle yıllar sonra kanser olmasını istemezsiniz…
“Her 4 bebek pudrasından 1’i asbest içeriyor”
Talk minerali, bebek pudrası, kozmetik, ilaç sanayi gibi pek çok alanda kullanılıyor. Saf talk güvenli bir doğal mineral olarak kabul ediliyor. Ancak asıl tehlike asbest ile karıştığında başlıyor.
Bebekliğinde asbestle kirlenmiş bebek pudraları kullanılan kadınlarda, ilerleyen yıllarda yumurtalık kanseri ve kısırlık gibi rahatsızlıklar ortaya çıkabiliyor.
Asbest Söküm Uzmanları Derneği (ASUD), bebek pudralarının asbest içerip içermediğine dair bir araştırma yaptı. Araştırmada, 21 pudra numunesi analiz edildi, 5’inde tremolit asbeste rastlandı, 16 numune ise temiz çıktı. Araştırmaya göre, her 4 bebek pudrasından 1’i asbest içeriyor.
ASUD Başkanı Mehmet Şeyhmus Ensari, araştırma hakkında TRT Haber’e bilgi verdi.
“Covid-19’un aşısı bulunur ama asbestin aşısı bulunmaz.”
Ensari’nin verdiği bilgiye göre bebek pudralarında asbestin çıkma sebebi şu: Talk yatakları ve asbest yatakları iç içe. Bu nedenle madencilik işlemleri sırasında asbest ve talk kolayca karışabiliyor.
Mehmet Şeyhmus Ensari, pudrada asbest çıkmasının fiyatla bir ilgisi olmadığını ve pahalı markalarda da asbest çıkabildiğini söylüyor.
Pudralarda asbest çıkmasının “talk” tedarikçileriyle ilgili olduğunu anlatan Ensari, “Peki, bugün temiz çıkan bir pudra, 6 ay sonra temiz çıkabilir mi? Çıkamayabilir de çünkü o parti gelen talklardan yapılan pudralar temiz çıktıysa bir dahaki kirli gelen partiden yapılırsa kirli çıkabilir. Kirlilik anlamında asbesti kastediyorum” diyor.
ASBEST NEDİR?
- Isıya, aşınma ve paslanmaya karşı dirençli
- Erime noktası 1200°C’nin üzerinde
- Kimyasal maddelere karşı dayanıklı
Endüstri, gemi, inşaat, otomotiv, tekstil gibi alanlarda tercih edilen asbestin 3 binden fazla kullanım alanı var. Özellikleri nedeniyle uzun yıllar kullanılmış bir mineral. “Sihirli” olarak adlandırılıyor, ticari adı ise amyant.
Bu özellikleri okuduğunuzda siz de “sihirli mineral” olduğunu düşünüp “Ne zararı olabilir?” diyebilirsiniz. Ancak asbest lifleri solunur hale geldiğinde tehlikeli ve öldürücü.
Çıplak gözle görülemeyecek kadar küçük lifler solunduğunda akciğerlerde birikiyor. İğnemsi yapısıyla akciğeri zedeliyor ve çalışmasını engelliyor, zamanla kansere yol açıyor.
KİMLER RİSK ALTINDA?
- Asbest ile doğrudan temas halinde çalışan kişiler
- İşçilerin aileleri (asbest ile temas etmiş giysilerin üzerindeki lifleri soluyabilirler)
- Asbestle ilgili işlemlerin yapıldığı bölgede yaşayan veya çalışanlar
ABD’de yapılan bir araştırmada, işçilerin asbeste maruz kaldığı 75’ten fazla iş türü belirlendi.
ASBEST SÖKÜMÜ NASIL YAPILMALI?
Asbest, 2010 yılına kadar Türkiye’de de kullanıldı.
Bir ortamda asbestli malzemelerin varlığından şüphe duyuluyorsa, asbest tespit uzmanı saha değerlendirmesi yapmalı.
Numune alınarak asbest olup olmadığı ve varsa hangi türü olduğu belirlenmeli.
Değerlendirme yapıldıktan sonra, sökümü yapılacak asbest hakkındaki bilgiler Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğüne bildirilmeli.
Asbest sökümü, İş Sağlığı ve Güvenliği Araştırma ve Geliştirme Enstitüsünden (İSGÜM) eğitim almış ve sınavları başarıyla tamamlamış “Asbest Söküm Uzmanları” gözetiminde yapılmalı.
NEDEN OLDUĞU HASTALIKLAR
Mezotelyoma
Ülkemizde yılda en az 500 kişide mezotelyoma (akciğer zarı kanseri) görülüyor.
Asbest maruziyetinden sonra 20-50 yıl içerisinde ortaya çıkabiliyor.
En önemli belirtileri ağrı ve ileri nefes darlığı.
Teşhis için öncelikle akciğer filmi ve tomografi çekiliyor. Ancak kesin tanı için başvurulan yöntem biyopsi. Patoloji sonucuna göre tanı koyulamazsa akciğer zarı biyopsisi yapılıyor.
Mezotelyoma, erken dönemde teşhis edilip uygun cerrahi girişim uygulanamadığında, ilaç ya da ışın tedavisine iyi cevap vermeyen, hastayı kısa zamanda ölüme götüren bir hastalık.
Asbestoz
Tersane işlerinde çalışanlarda tespit edilen asbestoz, asbest liflerini çözmeye çalışan vücut tarafından üretilen asidin akciğer zarında oluşturduğu yaralara deniyor. Hastalığın ortaya çıkması 10-20 yılı buluyor.
Asbest ayrıca, hava yolu obstrüksiyonu (tıkanıklığı), farklı kanser türleri, kalp zarı hastalıklarına neden olabiliyor.
Sigara içenlerin asbest nedeniyle akciğer kanserine yakalanma riski daha yüksek.
“Gerek ulusal araştırmalarımız gerek uluslararası arenadaki araştırmaları takip ediyoruz. Çok yakın bir çalışma yapıldı Amerika’da. 52 makyaj ürünü toplandı ve bunların 9 tanesinde asbest bulundu. Bu da yaklaşık yüzde 20’sine tekabül ediyor. Nedir bunlar? Makyaj pudrası, göz farları, fondötenler… Kadınlarımızın sıklıkla kullandığı ürünler. Hatta rujlarda bile rastlandı asbeste. Biz de dernek olarak 2021 yılında muhakkak bununla ilgili kapsamlı bir çalışma yapacağız ve bunun sonuçlarını kamuoyuyla paylaşacağız.”
KOZMETİK VE ASBEST
Makyaj pudrası, göz farları, allıklar, fondötenler…
Bu ürünlerde de asbest tespit edilebiliyor.
KOZMETİK VE ASBEST
Makyaj pudrası, göz farları, allıklar, fondötenler…
Bu ürünlerde de asbest tespit edilebiliyor.
“Gerek ulusal araştırmalarımız gerek uluslararası arenadaki araştırmaları takip ediyoruz. Çok yakın bir çalışma yapıldı Amerika’da. 52 makyaj ürünü toplandı ve bunların 9 tanesinde asbest bulundu. Bu da yaklaşık yüzde 20’sine tekabül ediyor. Nedir bunlar? Makyaj pudrası, göz farları, fondötenler… Kadınlarımızın sıklıkla kullandığı ürünler. Hatta rujlarda bile rastlandı asbeste. Biz de dernek olarak 2021 yılında muhakkak bununla ilgili kapsamlı bir çalışma yapacağız ve bunun sonuçlarını kamuoyuyla paylaşacağız.”
BİR YAPIDA ASBESTİN BULUNABİLECEĞİ YERLER
2)Asbest Çimentolu Su Tankı
3)Gevşek Dolgu İzolasyon
4)Kazan ve Borularda Kaplama
5)Tavan Kaplaması
6)Klozet
7)Bölme Duvar
8)Yangın Kapısı
9)Asbestli Halatlar ve Contalar
10)Marleyler
11)Kazanın Etrafındaki Asbestli Paneller
12)Yangın Battaniyesi
13)Duvar ve Tavanlarda Dekorasyon Amaçlı Kaplamalar
14)Eternit
15)Asbestli Çimento Paneller
16)Asbest Çimento Olukları ve Boruları
17)Üst Eşik
18)Asbestli Çimento Bacası
İNŞAAT VE ASBEST
Türkiye’de bu sektörde asbestin ne kadar kullanıldığına dair veriler oldukça sınırlı. Ancak gerek bina gerekse endüstriyel birçok yapının üretim süreçlerinde kullanıldığı biliniyor.
Hazırlayanlar
Haber: Gülçin Sakarya
Video: Muhammed Enes Ertaş
Grafik: Hafize Yurt
Web Geliştirme: Mehmet Çağrı Yakar
Kaynaklar
İş Sağlığı ve Güvenliği Araştırma ve Geliştirme Enstitüsü, Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü, Asbest Söküm Uzmanları Derneği, Asbest Enstitüsü, Türk Göğüs Cerrahisi Derneği