Bakterilerin neden olduğu birçok hastalığın tedavisinde kullanılan antibiyotiklerin doğru zamanda ve uygun dozajda kullanılmaması ya da gereksiz tüketilmesi, vücudun o mikroba direnç kazanmasını sağlayarak tedavi başarısını azaltıyor, ölüm riskini artırıyor.
Hacettepe Üniversitesi (HÜ) Tıp Fakültesi İç Hastalıkları Ana Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Serhat Ünal, AA muhabirine yaptığı açıklamada, akılcı ilaç kullanımının, kişilerin hastalığına ve kişisel özelliklerine göre uygun ilacı, uygun sürede, uygun dozda, en düşük maliyetle kolayca sağlanması olduğunu belirtti.
Özellikle bakteriyel enfeksiyon hastalıklarının tedavisinde kullanılan antibiyotiklerin gereksiz tüketilmemesi gerektiğini vurgulayan Ünal, "İnsan sağlığı açısından çok büyük öneme sahip ilaçlar olan antibiyotikler, direnç gelişimi ve tedavi etkinliğinin azalması nedeniyle akılcı ilaç kullanımındaki en önemli ilaç grubudur" dedi.
Kelime anlamı ile "yaşama karşı" anlamına gelen antibiyotiğin bakterilerin çoğalmasını önlediğini veya öldürdüğünü ifade eden Ünal, şöyle devam etti:
"Antibiyotiklerin gereği olmayan durumlarda veya doğru olmayan biçimde kullanılması, bakterilerin sonraki tedavilere karşı direnç geliştirmesine neden olabilir. Antibiyotik direnci, bakterilerin herhangi bir antibiyotiğin varlığına rağmen üreyebilmesi ve enfeksiyon hastalıklarına neden olabilmesidir. Antibiyotik direnci, sonuç itibariyle tüm toplum bireylerini ilgilendiren, önemli bir halk sağlığı sorunudur. Antibiyotik dirençli bakterilerin yol açtığı enfeksiyonlar, hastalığın ve ölüm oranlarının artması ve hastanede geçirilen sürenin uzaması ile sonuçlanmaktadır. Ayrıca tedavi maliyetlerinde de artışa neden olmaktadır. Antibiyotik kullanımı, insanlardaki normal bakteriyel floranın değişmesine, bu da çoğu kez antibiyotik dirençli bakterilerin ortaya çıkmasına ve ishal gibi yan etkilerin görülmesine neden olabilmektedir."
- "Tedavi edilebilen enfeksiyonlar, ölümcül olacak" iddiası
Araştırmaların, antibiyotiklerin en az yarısının gereksiz kullanıldığını ortaya koyduğuna dikkati çeken Ünal, iki yıl önce Newsweek Dergisi'nin antibiyotiklerin aşırı kullanımına bağlı tedavi edilemeyen süper mikropların dünya genelinde yayılmaya başlamasını "İlaçlar işe yaramıyor" başlığı ile gündeme taşıdığını anımsattı.
Ünal, ABD'de her yıl 2 milyondan fazla kişinin dirençli bakterilerle enfekte olduğunu ve bu hastaların en az 23 bininin yaşamını yitirdiğini anlatarak "George Washington Üniversitesi'nden Prof. Dr. Lance Price, 'halk sağlığı açısından bugüne dek karşılaşılan en ağır tehditlerden biriyle karşı karşıya olunduğunu ve eskiden tedavi edilebilen enfeksiyonlardan insanların ölebileceği bir döneme girildiğini' belirtti" diye konuştu.
İdeal antibiyotik kullanımı için doğru tanı sonrasında doğru antibiyotiğin, doğru dozda ve sürede verilmesi gerektiğinin altını çizen Ünal, uygun antibiyotik kullanımı için mikrobiyolojik olarak kanıtlanmış bakteriyel bir enfeksiyonun varlığının mutlaka sorgulanması gerektiğini aktardı. Ünal, şunları söyledi:
"Tanı açısından gerekli değerlendirme yapılmadan ve enfeksiyon olmaksızın antibiyotik kullanılması, seçilen antibiyotiğin yanlış olması, antibiyotik dozunun yetersiz veya aşırı olması, doz aralıklarının uygunsuz olması durumlarında antibiyotikler uygun kullanılmamış olur. Bunun ötesinde, gerekli olmadığı halde aynı anda birden fazla antibiyotiğin kullanılması, kültür sonucuna uygun olmayan antibiyotik kullanımı da antibiyotiğin uygunsuz kullanımına örneklerdir. Akılcı olmayan ilaç kullanımı, hastaların tedaviye uyumunun azalmasına, ilaç etkileşimlerine bağlı istenmeyen sonuçlara, bazı ilaçlara karşı direnç gelişmesine, hastalıkların tekrarlamasına ya da uzamasına, yan etki görülme sıklığının artmasına ve tedavi maliyetlerinin artmasına neden olur."
Ünal, özellikle nezle ya da grip gibi virüslere bağlı solunum yolu enfeksiyonlarında tedavide antibiyotiklerin yerinin olmadığına dikkati çekerek kesinlikle bir başkasının kullandığı antibiyotiğin kullanılmaması gerektiğini de belirtti. Antibiyotiğin, belirtilen süreden önce kesilmemesi gerektiğine de işaret eden Ünal, "Aksi halde antibiyotik direnci gelişebilir" dedi.
- "Erken çocuklukta antibiyotik kullanımı, diyabet riskini yükseltiyor"
Ankara Üniversitesi (AÜ) Tıp Fakültesi Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mustafa Şahin de çocukluk döneminde kullanılan antibiyotiklerin şeker hastalığı riskini artırdığını söyledi. Şahin, şunları kaydetti:
"Erken çocuklukta antibiyotik kullanımı, bağırsak mikrop içeriğini değiştirerek ileriki dönemlerde diyabet gelişim riskini yükseltmektedir. Aynı şekilde bitki ve hayvan yetiştiriciliğinde ne yazık ki sürekli düşük dozlarda antibiyotik kullanılmaktadır. Bu antibiyotiklerin de insan sağlığına etkisinin olması muhtemeldir. Hatta belki de antibiyotik direncinde önemli bir rolü olabilir."
AA
20.4ºC
Ankara
