Van Depreminde Herşeyi Anlatan Fotoğraf

Van’daki deprem, kalitesiz ve denetimsiz yapıların oluşturduğu acı sonuçları bir kez daha ortaya koydu. Yüzlerce hayat yıkıntıların altında sona erdi. Enkazdan kimi zaman mucizeler, kimi zaman yarım kalan öyküler çıktı. Bir de hayat solduran binaların eksiklerini gösteren ipuçları.

Van’da kurtarma çalışması sırasında çekilen bir fotoğrafta beton parçasının içindeki iri iri çakıl taşları dikkat çekiyor. Bir de beton içinde kullanılan elektrik kabloları.

İstanbul Teknik Üniversitesi Yapı ve Deprem Mühendisliği Laboratuvarı yetkilisi Prof. Dr. Alper İlki yapılarla ilgili değerlendirmelerde bulundu.

İlki, “Beton çok kötü. Çimentonun az olduğu hemen göze çarpıyor. Boyuna donatı çapları küçük. Kolon kesiti küçük. Enine donatı kancaları 90 derece bükülmüş, normalde 135 derece olması lazım. Etriyeler dışarı doğru açılmış, normalde böyle olmamalı. İçindeki betonu tutamadığı için böyle yapıldığı anlaşılıyor. Beton kesitinde, sıva içinde olması gereken elektrik boruları bırakılmış. Orada demirin olması gerekiyor. Yeterli beton örtüsü kalınlığı bırakılmamış. Herhalde eski bina olmalı. Yeni bina olsa düz yüzeyli donatı yerine nervürlü donatı kullanılmalıydı” dedi.

SON GÜN 200 BİNAYA RUHSAT

Van'da meydana gelen 7,2'lik deprem ülke genelindeki yapı denetimsizliğini bir kez daha gözler önüne serdi. Yıkılan binaların bir kısmının yeni olması, inşaatlarda halen yeterli malzeme kullanılmadığını ortaya koydu. Türkiye, sayısız felaket yaşadı. Bu acıları azaltmak amacıyla 19 ilde geçerli olan yapı denetim zorunluluğu, 2011 yılı Ocak ayı itibarıyla 81 ile çıkarıldı. Ancak birçok vatandaş ve müteahhit ekonomik masrafa girmemek için yasa yürürlüğe girmeden önce belediyelere akın ederek ruhsatlarını aldı. Bunlar arasında yakın dönemde inşaat yapamayacak olanlar bile vardı. Yapı denetim kapsamına giren inşaatlarda daire başına birkaç bin lira denetim ücreti alınıyor. Ayrıca beton kalitesi daha yüksek standartlara çıkarılıyor. Bu da inşaat sahiplerine ek maliyet getiriyor. Van Gölü Yapı Kalite Kontrol Laboratuvarı yetkilisi İbrahim Sağır bunun yol açtığı durumu şu örnekle özetliyor: Van'da 2010 yılının son günü tam 200 binaya ruhsat verildi. 2011'den itibaren ise sadece 70 binaya ruhsat verildi.

Bu da bölgeden gelen rapor

Bölgede inceleme yapan İstanbul Üniversitesi Doğal Afetler Arama Kurtarma Ekibi’nin teknik raporunda da benzer eksiklikler göze çarpıyor. İnşaat Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Erdem Damcı, Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü araştırma görevlisi Dr. Gebrail Bekdaş, Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü araştırma görevlisi Rasim Temur ile Yapı İşleri ve Teknik Daire Başkanlığı’ndan Dr. Barış Sayın’ın hazırladığı teknik raporda, şu ifadeler var:

“Hasarlı binaların genelinde beton kalitesinin düşük, betonarme donatı detaylarının hatalı ve işçilik kalitesinin kötü olduğu görülmüştür. Özellikle betonarme elemanlarda elenmemiş dere kumu kullanıldığı ve kullanılan agreganın nizami olmadığı tespit edilmiştir. Malzeme içerisindeki agrega boyutlarının 10 santimetreye ulaştığı ve kabul edilen sınırının çok üzerinde olduğu görülmüştür.”