ABD'nin, Fidel Castro'nun iktidara gelmesinin ardından ilişkilerini dondurduğu Küba ile yaklaşık 50 yılın ardından normalleşme sürecini başlatma kararı, Washington yönetiminin dış politikasında 2014'teki sürpriz gelişme olarak dikkati çekti.
Yılın sonundaki yakınlaşma öncesinde Küba ile ABD, 2014'ün ilk yarısında "Küba Twitter'ı" üzerinden karşı karşıya gelmişti. ABD, Küba'da ayaklanma çıkarmak ve komünist hükümeti yıkmak için yürütülen "ZunZuneo" adlı sosyal paylaşım ağı projesinin arkasında olduğunu kabul etti ve Beyaz Saray onayı gerektirmeyen gizli programın Kongre'nin verdiği "yetkiyle" düzenlendiğini açıkladı. Ancak bu açıklama hem ABD'deki bazı Kongre çevrelerinden hem de Küba tarafından sert bir şekilde eleştiri aldı ve donmuş haldeki iki ülke ilişkilerine daha da zarar verdi.
Kongre'nin Dış Operasyonlar Alt Komitesi Başkanı Demokrat Partili Patrick Leahy, program için "aptalca" nitelemesini kullanarak, "Bize bilgi verildiğini söylüyorlar. Ancak bize öylesine dolaylı bilgi verildi ki kimse bir şey anlamadı" diyerek tepkisini dile getirdi.
Küba Dışişleri Bakanlığı'nda ABD ile İlişkiler Direktörü Josefina Vidal ise gelişmelerle ilgili tepkisini aktarırken, "ZunZuneo programı ABD'nin Küba'ya karşı yıkıcı planlarından vazgeçmediğini bir kez daha kanıtladı. ABD, ülkemizdeki kamu düzenini bozmak için istikrarsızlık ortamı yaratmaya çalışıyor ve bu amaçla her yıl milyonlarca dolarlık bütçe ayırma devam ediyor" dedi.
ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Marie Harf, yeni bir krize neden olan "ZunZuneo" projesinin bilinirliği konusunda "ihtiyatlı" nitelemesinde bulunurken, ne eski Dışişleri Bakanı Hillary Clinton'ın ne de şimdiki Dışişleri Bakanı John Kerry'nin bu programdan haberi olduğunu savundu. Beyaz Saray ise "Başkan ve yönetimi, Kübalı vatandaşların birbirleriyle ve dış dünyayla daha kolay iletişim kurmalarına yardım edecek çabaları destekliyor" diyerek programın arkasında durdu.
"Sinek kuşunun ötüşü" anlamına gelen ZunZuneo, 2009'da Amerikalı müteahhit Alan Gross'un Küba'da sadece hükümetlerin kullandığı son derece duyarlı bir teknolojiyle internet erişimini genişletmek için gizlice girişimde bulunmaktan gözaltına alınmasının ardından kurulmuştu. 9 Nisan'da hapishanede açlık grevine başlamasıyla ABD kamuoyunda yer edinen Gross'un adı yıl sonunda tekrar gündeme geldi.
Normalleşme adımı yılın sonunda geldi
ABD Başkanı Barack Obama, yaklaşık 50 yılın aradan sonra 17 Aralık'ta Küba ile diplomatik ilişkileri normalleştirmek için görüşmelere başlayacaklarını duyurdu. Küba'da Devlet Başkanı Raul Castro ile eş zamanlı olarak Beyaz Saray'da kameraların karşısına geçen Obama, Küba halkına seslenerek "Amerika dostluk elini uzatıyor" dedi.
Obama, 50 yıldır uygulanan yöntemleri devam ettirerek farklı sonuçlar alınmasının beklenemeyeceğini belirtti ve ABD'nin Küba'ya yaptırımlarını "gereksiz kısıtlamalar" olarak nitelendirdi. İki ülke ilişkilerinin normalleşmeye başlamasının hem Amerikalılar hem de Kübalılar için daha fazla fırsatlar sunacağını ifade eden Obama, Küba'yı izole ederek uygulanan yaptırımların başarıya ulaşmadığını söyledi. Normalleşmenin ilk adımı olarak da Alan Gross, Miami'de tutuklu bulunan "Küba Beşlisi"nin son üç üyesine karşılık serbest bırakıldı.
Obama'nın açılımına Kongre'den sert tepkiler
Obama'nın Küba ile diplomatik ilişkilere yönelik açılımı, Kongre'de özellikle Küba kökenli senatörler ve Cumhuriyetçiler'den tepki gördü.
İsmi 2016 başkanlık seçimlerinde olası aday adayları arasında geçen Cumhuriyetçi Marco Rubio, "Obama hayatımda gördüğüm en kötü müzakereci" derken, Senato Dış İlişkiler Komitesi Başkanı Demokrat Robert Menendez, yeni adımlara "Tutuklu takası, diktatör rejimlere Amerikalıları pazarlık kozu olarak kullanmaya davet çıkaran aşırıcı derecede tehlikeli bir örnek" sözleriyle tepki gösterdi. Temsilciler Meclisi Başkanı John Boehner ise "Zalim diktatörlüklere verilen anlamsız tavizlerden bir yenisi" diyerek Obama'nın açılımını eleştirdi.
Havana'da ABD büyükelçiliği
ABD, Küba ile ilişkileri normalleştirme sürecinde gelecek aylarda Havana'da büyükelçilik açacak. ABD'den Küba'ya turistik seyahatler hala yasak olmayı sürdürse de aile ziyaretleri ile profesyonel amaçlı ve hükümetler düzeyindeki seyahatlere izin verilecek.
ABD'li firmalar yeni dönemde Küba'ya inşaat malzemeleri ve tarım ekipmanları gibi bazı mal ve hizmetleri ihraç edilebilecek. ABD'nin finans kuruluşları ise ilişkilerin normalleşmesiyle Küba'daki bankalarda hesap açabilecek. Washington yönetimi ayrıca Küba'nın terörizme desteğini yeniden gözden geçirecek.
(AA)
25.3ºC
Ankara
