Hataylı yetiştirici Emel Duman, nesli tükenme tehlikesiyle karşı karşıya olan "Hatay sarısı" ırkı ipek böceklerini yeniden yaşatmak için çaba sarf ediyor.
1
Yaklaşık 7 yıl boyunca bölgedeki tüm ipek böceği yetiştiricileri ile iletişime geçen Duman ancak geçen yıl yaşlı bir ipekçiden Hatay Sarısı`nı temin etti.
2
Evine getirdiği Hatay Sarısı`na adeta bir bebek gibi bakan Duman, yıllar sonra bulduğu böceklerden bu yıl ilk kozaları almanın mutluluğunu yaşıyor.
3
Kendine özgü rengiyle ön plana çıkan böcek, yeniden yaşatılması ve yaygınlaştırılması için üç üniversiteden akademik kadronun desteğiyle biyolojik ve morfolojik açıdan mercek altına alındı.
4
İpek böceği yetiştiricisi Duman, yaptığı açıklamada, Hatay Sarısı`nı bulabilmek için 7 yıldır köy köy gezdiğini ve sonunda bulduğunu anlattı.
5
"Geleneğimizin yaşamasını amaç edindim"
Sarı kozaları bulduğunda çok mutlu olduğunu aktaran Duman, şöyle devam etti:
"Onları koza olarak bulduk ve getirdik. Bu sene de ilk böceklerini görebildik, onlar da kozalarını ördü ve çok verimli oldu. Hatay Sarısı`nın bendeki anlamı çok büyük çünkü bunlar bizim geleneğimiz, dedelerimiz, ninelerimiz hep bunları üretmiş. Ben de geleneğimizin yaşamasını amaç edindim. Üniversiteden hocalarımızdan da destek gördüm. Benim kadar bu işe değer veren insanları görünce inanılmaz mutlu oldum. Onlardan bilimsel olarak öğreneceğim çok şey var. Biz üniversitedeki hocalarımızla beraber Hatay Sarısı`nı yaşatmak ve daha ileriye taşımak için hep beraber ortak bir çalışmaya el attık."
6
Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi (MKÜ) Güzel Sanatlar Fakültesi Geleneksel Türk Sanatları Bölümü Doktor Öğretim Üyesi Berna İleri de Hatay Sarısı`nın yerel bir ırk olduğunu söyledi.
7
Bu ırkın Tarım ve Orman Bakanlığı Biyoçeşitlilik ve Genetik Kaynaklar tarafından tescillendiğini ancak günümüzde kaybolmaya başladığını aktaran İleri, "Türkiye`de ve dünyada üretilen ipek böceği ve kozalarının yüzde 95`i beyaz kozadır. Hatay Sarısı ise yerel bir ırk ve sarı-turuncu olarak 18 renk tonunu elde ettik. Bu tür maalesef son yıllarda gerek önem verilmemesi gerekse başka sebeplerden kaybolmaya başlamış. Emel Duman sayesinde onlara ulaştık ve Hatay Sarısı`nı bir araştırma projesi olarak geliştirmeye karar verdik." dedi.
8
Hatay MKÜ, Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) ve İzmir Ekonomi Üniversitesi`nden alanında uzman akademisyenlerle Hatay sarısını yumurtasından dokumasına kadar biyolojik ve morfolojik açıdan incelediklerini belirten İleri, böylece hem Hatay Sarısı`na dair bilgilerin güncellenmesini hem de tekrar üretiminin yaygınlaştırılmasını amaçladıklarını anlattı.
9
Bilimsel araştırma, sürdürülebilirliğe katkı sunacak
Yerel ve milli değerlerin çok önemli olduğuna işaret eden İleri, "Hatay Sarısı gibi yerel bir ırk bizlere farklılık ve kırsal kalkınmada da yenilik getirecektir. O yüzden biz şimdilik bunların en başından en sonuna kadar incelemekteyiz. Daha sonra bu bilimsel verilerle beraber Hatay Sarısının bilgilerini güncelleyip üreticilerimizle bu yumurtaları paylaşacağız." dedi.
10
11
12
13
14
15
16
Yükleniyor lütfen bekleyiniz
SIRADAKİ GALERİ
Osmaniye'deki tarihi Ala Camii 96 yıl sonra cemaatine kavuşuyor