Ahıska Türkleri, Erzincan'ın Üzümlü ilçesinde yaşıyor. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın talimatı, Başbakan Binali Yıldırım'ın koordinesinde Ukrayna'dan getirildiler.
Geçmişten günümüze bir gelenek haline getirdikleri bahar mevsiminin gelişini kutladıkları "sümelek" tatlısı yapıyor ve ikram ediyorlar.
Tabiatın yenilenip doğanın yeşile büründüğü günlerde evlerinin önünde kazanlarda "sümelek" tatlısı pişirerek baharı karşılayıp, kutluyorlar.
Nevruz bayramı ile başlayıp nisan ayının sonuna kadar süren "sümelek" tatlısı 8 gün gibi uzun bir sürede yapılıyor.
Tatlı, birçok yaşlı ve genç kadının katılımıyla imece usulü pişiriliyor.
50 yaşındaki Nigar Abbas, sümelek tatlısını Özbekistan'da dedelerinden öğrendiklerini söylüyor.
"Sümelek ata dedelerimizden gelmiştir. Özbekistan'a sürgün edildiklerinde orada onlardan öğrenmişler. Özbekler sümelek yapıp, niyet edip abdestli bir şekilde sulayarak buğdayı 3 gün büyütüyorlar. Öğütüp, suyunu alıp ardından un ile karıştırıp 2 gün durmadan pişiriliyor ve sonunda sümelek oluyor."
"Çocuklarımız "sümelek" tatlısı için baharı bekliyor"
Ahıska Türk'ü 63 yaşındaki Zeliha Murat Ahıskalı çocukların baharın bir an önce gelmesini beklediklerini anlatıyor. Bunun sebebi ise "sümelek" tatlısı yiyebilmek.
"Biz her yıl bunu yapıyoruz. Çocuklarımız, komşularımız yesin, gelirimiz iyi, dünyamız dinç olsun, yağış yağmur olsun diye yapıyoruz. Bizim ata dedelerimiz çocuktuk sümelek yapıyorlardı. Annelerimiz yapıyordu sonrasında biz yapıyoruz. Sümelek yaptığımız yere gençleri toplayıp 'sümeleği siz yapın' diyoruz. Biz öldükten sonra kim yapacak? Bunu herkes yapmalı diyoruz."
Sümelek tatlısı nasıl yapılıyor?
Şeker katılmamasına rağmen son derece tatlı olan sümelek, Taciklerde "sumanak", Kırgızlarda ise "sümölök" olarak biliniyor.
Çimlendirilmiş buğdayın kökünün sıkılarak alınmasıyla elde edilen sıvıdan yapılan sümeleğin hazırlanışı oldukça zahmetli ve sabır gerektiriyor.
Sümelek, genellikle toplumda saygı gören bir veya birkaç kadın öncülüğünde çok sayıda kişi tarafından pişiriliyor.
Temizlenen buğday, bir tahtaya yayılıp üzeri örtüldükten sonra çimleninceye kadar üzerine 4-5 gün boyunca su serpiliyor. Daha sonra çimler, kıyma makinesinde çekiliyor. Elde edilen karışım sıkılarak nişastalı sıvısı alınıyor. Nişastalı sıvıya un karıştırılıp ardından büyük kazanlarda kızdırılan yağa ekleniyor ve 2 gün boyunca hiç durmadan karıştırılıyor. Kazanı her karıştıran dilek tutup dua ediyor. Sümelek karıştırılırken tutulan dilek ve duaların kabul olacağına inanılıyor. Tatlı, pişirildikten sonra üstü kapatılarak 5-6 saat boyunca demlenmeye bırakılıyor.
Toplamda 8 günde hazır olan sümelek, Ahıska Türkleri için baharın gelişini kutlamak, tarlalara ekilecek ekinlerin daha iyi olacağı, bereketli bol yağışlı bir yıl olacağı, hastalıkları iyileştirici, güç ve kuvvet kaynağı bir tatlı olarak biliniyor.
Ayrıca sümelek hazırlanırken yapılan dua ve niyetlerin kabul edileceğine inanılıyor.
Kaynak: AA
24.7ºC
Ankara
