Doğu Anadolu Projesi (DAP) Bölge Kalkınma İdaresi katkılarıyla restorasyon çalışmaları yürütülen Tarihi Erzurum Kalesi'ndeki saat kulesinin de restore edilmesi kararlaştırıldı.
Yapı cihazlarla sismik dinlemeye alındı
Saltuklu hükümdarı Emir Muzaffer Gazi zamanında 1174 yılında İç Kale Camii'ne minare olarak yaptırılan tepsi minareli saat kulesinin restorasyonu öncesinde, bünyesindeki çatlakların depremsel mi yoksa yapısal mı olduğunun anlaşılması için Avrupa'dan son teknoloji cihazlar getirildi.
Rölöve ve Anıtlar Müdürlüğü'nün hazırladığı proje kapsamında kulenin çeşitli noktalarına yerleştirilen cihazlarla yapı sismik dinlemeye alındı.
Sismik cihazlarla 24 saat dinlenen yapıdaki sismik ağlar doğrultusunda 9 aydır her 3 ayda bir rapor hazırlanıyor.
Bu raporlar doğrultusunda elde edilecek bilimsel veriler sonucu çatlaklarının nedeni belirlenecek kule, aslına uygun olarak restore edilip gelecek kuşaklara aktarılacak.
Restorasyon bu yıl sonunda bitecek
Erzurum Kültür ve Turizm Müdürü Cemal Almaz, Erzurum Kalesi’ndeki restorasyon çalışmalarının DAP Bölge Kalkınma İdaresi'nin katkılarıyla geçen yıl başladığını belirtti.
"Tepsi minareli saat kulesinin muhtelif noktalarında meydana gelen çatlaklar var ve bunların neden kaynaklandığı bilimsel olarak bilinmiyor."
Almaz, tarihi kuledeki çatlakların nedenini belirlemek için çalıştıklarını anlattı:
"Biz bu çatlakların neden olduğunu araştırmak üzere Avrupa'nın en büyük teknolojisi olan ve her türlü titreşimi anında kayıt altına alan dinleme sistemini getirip, tesisatı döşedik. 9 aydır dinleme yapıyoruz, 3 ayda bir rapor alıyoruz. Şu ana kadar 3 rapor aldık. 3 raporda da bir problem çıkmadı. Dördüncü raporda da bir problem görülmezse yani bu çatlaklar depremsel değil tamamen sıva çatlakları şeklindeyse kuleyi hemen restore edeceğiz. Tepsi minareyi orijinaline uygun şekilde restore edip bitireceğiz. Kaledeki restorasyonumuz ise bu yıl sonu itibarıyla bitecek."
Raporlar çatlakların sıvadan kaynaklandığını gösteriyor
Cemal Almaz, sistemin geçen yıldan beri faal olduğunu ve her hareketin kayıt altına alındığını söyledi.
"Yani yapıda depremsel, yapısal, çevresel titremelerin çatlaklara etkisi var mı diye dinleme yapılıyor. Dünyanın en gelişmiş dinleme teknolojisi. Bu cihaz her türlü titreşimi ölçüyor ve o titreşimlerin bu yapıya verdiği zararlara bakıyor. 3 raporda da çatlakların sıvasal çatlak olduğu sonucunu verdi. Eğer depremsel olsaydı bu tepsi minareli saat kulesini yıkıp tekrar yapacaktık ama çok şükür şu ana kadarki raporlarda böyle bir şey çıkmadı."
"Saat kulesini koruma altına alacağız"
Almaz, kulenin raporlar doğrultusunda restore edileceğinini ifade etti.
"Sismik raporlar doğrultusunda kule için restorasyon programı uygulanacak. Böylece tarihi kalenin önemli parçası olan saat kulesini koruma altına alacağız. Projenin maliyeti 3 milyon lirayı buldu. Finans noktasında DAP Bölge Kalkınma İdaresi bize her türlü imkanı seferber etti. Dolayısıyla DAP yetkililerine teşekkürü bir borç biliyoruz."
Tarihi Saat Kulesi
Erzurum'da Saltuklu hükümdarı Emir Muzaffer Gazi zamanında 1174 yılında İç Kale Camii'ne minare olarak yaptırılan ve İç Kale'nin duvarına bitişik olan saat kulesi, geçmişte gözetleme kulesi olarak kullanıldı.
Anadolu'da Selçuklu geleneğinin devamı olan Erzurum Kalesi'nde yer alan "Tepsi Minare" veya "Kule" olarak isimlendirilen 21 metre yüksekliğindeki saat kulesinde sonradan yapılan ve saatin yerleştirildiği ahşap bölüm bulunuyor.
Kesin tarihi bilinmemekle saatin 1843'ten önce kuleye yerleştirildiği sanılıyor.
Sultan II. Abdülhamit zamanında Müşir Mustafa Paşa'nın Erzurum Valisi olduğu dönemde kuledeki kitabenin bir kısmının sökülerek buraya saat kadranı yerleştirildiği ancak Kırım Savaşı sırasında (1853-1856) Ruslar'ın kuledeki saati söküp götürdüğü, 1877'de de İngiltere'nin bugün kalede olan saati Londra'da yaptırıp hediye ettiği belirtiliyor.
Kare taş kaide üzerinde yuvarlak gövdeli ve kırmızı tuğladan yapılan Saat Kulesi'nin kuzey yönündeki kapıdan girilen gövdesi üzerinde Arapça kufi yazılı kitabe bulunuyor.
Beyaz şerit halinde olan ve baklava dilimlerinden bezeme yapılan kitabede "İkbal dinin ışığı, İslamın kutbu, devletin yardımcısı, milletin zahiri, arkası, meliklerin ve emirlerin güneşi Ebil Kasım oğlu Ebil Muzaffer Gazi İnanç Beygu Tuğrul içindir" yazısı yer alıyor.
Kulenin saati yerleştirilirken inşa edilen ve yapının üst noktasındaki ikişerli sütunların taşıdığı ahşap köşk kısmı da görenlerin ilgisini çekiyor.
Kaynak: AA
22.2ºC
Ankara
