Referandum mu plebisit mi?

Günlerdir devam eden Gezi Parkı eylemlerinin ardından Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, eylemcilerden 11 kişilik bir grubu kabul ederek onları dinledi. İçişleri Bakanı Muammer Güler, Çevre ve Şehircilik Bakanı Erdoğan Bayraktar, Kültür ve Turizm Bakanı Ömer Çelik, AK Parti Genel Başkan Yardımcısı ve Parti Sözcüsü Hüseyin Çelik de katılmıştı. 5 saat süren toplantının ardından Hüseyin Çelik yaptığı açıklamada, Gezi Parkı ile ilgili referandum yapılabileceğini ifade etmişti.

Toplantıya katılan isimlerden biri olan İçişleri Bakanı Muammer Güler de bugün yaptığı açıklamalarda, Başbakan Erdoğan’ın 2011 seçimleri öncesinde İstanbul’a ilişkin projelerini açıkladığını Topçu Kışlası projesinin de bunlardan biri olduğunu hatırlattı ve “2011 seçimleri büyük bir referandum sayılır. Başbakanımız Taksim'le ilgili referandum görüşünü ortaya koydu” ifadelerini kullanmıştı. 

Ancak teknik olarak referandum yapılması zor görünüyor. Çünkü Anayasa’ya göre referandum, sadece Anayasa değişiklikleri durumunda TBMM’nin alacağı kararla yapılabiliyor. TBMM’nin referandum kararı alması durumunda, oylamanın Türkiye genelinde yapılması gerekiyor. 

PLEBİSİT GÜNDEME GELİYOR

Teknik olarak referandum yapılamaması daha dar kapsamlı bir oylamayı ifade eden plebisit gündeme getiriyor. 5393 Sayılı Belediye Kanunun 15’inci maddesi belediyelere halk oylaması yetkisi veriyor. Söz konusu maddede, “Belediye, belde sakinlerinin belediye hizmetleriyle ilgili görüş ve düşüncelerini tespit etmek amacıyla kamuoyu yoklaması ve araştırması yapabilir” ifadesi yer alıyor. Gezi Parkı için de daha geniş bir mutabakat metinin oylaması anlamına gelen referandum yerine bir durumun tercih edilmesi anlamına gelen plebisitinin yapılabileceği görülüyor. 

MELİH GÖKÇEK UYGULAMIŞTI

Latince kökenli bir kelime olan plebisit günümüzde ya bir olay, anlaşmazlık ya da bir kişiyi onaylamak ya da onaylamamak için yapılan halk oylaması anlamına geliyor. Daha önce plebisit uygulamasının yurt içinde ve yurt dışında pek çok uygulaması yapılmıştı. Bu oylamalardan biri yakın tarihte Ankara’da Büyükşehir Belediye Başkanı Melih Gökçek tarafından uygulandı. 25 Ekim 2003'te Kızılay’da yayalaştırma çalışmaları kapsamında yürütülen uygulamalar tartışma konusu olunca 100 sandık konularak halk oylamasına başvurulmuştu. Hatay’ın Türkiye’ye katılmasında da yine plebisit uygulanmıştı.