Konu Filistin olunca ABD, BM'de yalnız kalıyor

Birleşmiş Milletler (BM) üyesi ülkeler, ABD Başkanı Donald Trump'ın Kudüs'ü İsrail'in başkenti olarak tanıma kararını "acil özel oturum"la görüşmeye hazırlanıyor.

ABD'nin Kudüs'ü "İsrail'in başkenti" olarak tanıma kararının geri çekilmesi amacıyla BMGK’ya sunulan tasarı, 14'e karşı ABD'nin 1 oyuyla veto edilmiş, ardından BM Genel Kurulu "acil özel oturum"la toplanma kararı almıştı.

Filistin ve Kudüs söz konusu olunca ABD ile İsrail sadece Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nde (BMGK) değil BM Genel Kurulu’ndaki oylamalarda da destekçi bulmakta zorlanıyor.

ABD yönetimi, İsrail'in Filistin topraklarındaki işgali, yasa dışı yerleşim yerlerinin inşası, BM’ye Filistin bayrağının asılması gibi konulardaki karar oylamalarında yalnız kalıyor.

Acil özel oturum, BM'nin Güvenlik Konseyi’nde oy birliği olmaması nedeniyle barışın tehdidi gibi durumlarda üye devletlere ortak tedbirlerin alınması için uygun tavsiyeleri yapmaları imkanını tanıyan 377 sayılı kararına dayanıyor. Bu karar gereği BM tarihinde şimdiye kadar 10 oturum yapıldı. Bunlardan sonuncusu Doğu Kudüs ve Filistin topraklarında işgal gündemiyle 2009’da oldu.

Ezici çoğunluğun desteği Filistin'e

BM tarihinde şimdiye kadar Filistin'in işgaline ilişkin İsrail'e karşı yapılan Genel Kurul karar tasarısı oylamalarında 193 üyenin ezici çoğunluğu Filistin'e destek verdi. ABD ve İsrail ise ancak birkaç küçük ada devletinin desteğini alabildi.

Kasım 2009'da BM Genel Kurulu, İsrail'in Gazze’ye yönelik yaptığı askeri operasyonda orantısız güç kullanması nedeniyle savaş suçu işlemekle itham edildiği Goldstone Raporu ile ilgili Arap ülkelerinin hazırladığı tasarıyı kabul etti. Aralarında Türkiye'nin de olduğu 114 ülke raporun kabulü için "evet" oyu kullanırken, başta İsrail ve Amerika olmak üzere 18 devlet tasarıya "hayır" dedi.

"İşgale son ver" çağrısı

BM Genel Kurulu’nun 23 Kasım 2015’teki 3. Komitesi'nde ezici çoğunlukla kabul edilen başka bir karar tasarısında da İsrail'den Filistin topraklarındaki işgale son vermesi istendi. BM Genel Kurulu’nun insan haklarından sorumlu 3. komitesi, Filistin topraklarındaki işgalin sona erdirilmesini talep eden ve Filistin halkıyla dayanışma içinde olunduğunu vurgulayan karar tasarısını görüştü.

Tasarının oylamasında 193 üyeden 170'i lehte oy kullandı. Aralarında ABD, İsrail ve bazı küçük ada devletlerinin yer aldığı 6 ülke ise ret oyu verdi. 4 ülkenin çekimser kaldığı oylamaya, bazı ülkeler katılmadı.

Tasarıda Filistin topraklarında 1967'den beri süren işgalin acilen sonlandırılmasının önemi vurgulandı, Filistin halkının kendi geleceğini tayin etme hakkı olduğu ifade edildi. Soruna kapsamlı ve kalıcı çözüm bulunması istenen tasarıda, Filistin halkıyla dayanışma için de BM kurumları ve üyelerine çağrı yapıldı.

Avrupa'nın büyük güçleri de karşısında

BM'nin 2015 yılında yapılan 70. Genel Kurulu’nda Filistin ile ilgili 18 karar tasarısı oylamasının tamamında 71 ülke, ABD'nin aleyhinde oy kullandı.

Kanada ve İsrail de tüm Genel Kurul karar tasarısı oylamalarında ABD'nin yanında yer aldı.

Fransa, Almanya, İngiltere ve Çekya, Genel Kurul oylamalarında ABD ile sadece bir kez aynı tarafta yer alsa da 12 kez aleyhte oy kullandı, 5 kez ise çekimser kaldı.

Geçen yıl gerçekleştirilen Genel Kurul'da ise ABD'nin İsrail'e ilişkin olarak "Hayır" dediği 18 oylamada, İsrail, Kanada ve Palau da aynı tavrı gösterdi. Söz konusu 4 ülke dışında Avustralya 7 karar için ABD ve İsrail'in yanında yer aldı, Almanya ve İngiltere gibi Avrupa'nın büyük güçleri 17 oylamada ABD karşıtı tavır ortaya koydu.

BM'ye Filistin bayrağı asılması kabul edildi

193 üye ülkeli BM Genel Kurulu'nda Eylül 2015’te yapılan oylamada Filistin bayrağının BM'ye çekilmesini içeren tasarı ise, 119 ülkenin "evet" oyunu alarak kabul edildi. 45 ülkenin çekimser kaldığı tasarıya 8 ülke "hayır" oyu verdi. Tasarıya "hayır" oyu veren ülkeler; İsrail, ABD, Kanada, Avustralya, Marshall Adaları, Tuvalu, Palau ve Mikronezya oldu.

Filistin'e BM’de "üye olmayan gözlemci devlet" statüsü

Filistin'in, BM'ye üye olmayan gözlemci devlet statüsünü kazanması için 2012'de yapılan oylamada ise 193 üye ülkeden 138'i Filistin'i destekledi. Oylamada 9 ülke hayır oyu verirken, 41 ülke çekimser kaldı.

'Hayır' oyu kullanan ülkeler arasında İsrail, ABD ve Kanada'nın yanı sıra Çek Cumhuriyeti, Panama ve dört Pasifik ada ülkesi de vardı.

Kaynak: AA, TRT Haber