Federal dava açılmayabilir

ABD'nin Ferguson kentinde silahsız siyahi genç Michael Brown’ı öldüren ve St. Louis'deki jüri tarafından aklanan polis memuru Darren Wilson için Adalet Bakanlığı'nın vatandaşlık hakları soruşturması hala sürüyor ama Amerikan tarihinde bu tür olayların federal davaya dönüştürülmesi pek yaygın değil.

St. Louis'de jürinin Wilson'ın yargılanmasına gerek görmemesinin ülke genelinde yol açtığı infialin etkisi sürüyor. ABD'de ırk ayrımcılığı tartışmalarını yeniden alevlendiren kararın çıkmasından bu yana ülkenin dört bir tarafında kimi zaman şiddet olaylarına da sahne olan protesto eylemleri düzenleniyor.

Eleştirilerin hedefinde ise Ferguson polisi var. Polise yönelik hem göstericilere karşı aşırı güç kullandığı hem de çoğunluğunu siyahilerin oluşturduğu Ferguson'da ırkçı uygulamalar sergilediği suçlamaları bulunuyor. 

Ülkede şu anda gözler bundan sonra neler olacağına çevrilmiş durumda. Hafta başında, St. Louis'deki soruşturma kurulu ağustos ayında Michael Brown’ı öldüren polis memuru Darren Wilson'un yargılanmamasına karar verdi ama Adalet Bakanlığı'nın hem Wilson'a federal düzeyde suçlama yöneltilmesi hem de Ferguson Polis Merkezi'nin işleyişinde yeni düzenlemeye gidilmesi neticelerini doğurabilecek halen devam eden iki ayrı soruşturması bulunuyor. Bu bağlamda da Adalet Bakanlığı'nın Brown vakasıyla ilgili yürütmekte olduğu iki ayrı soruşturmanın sonucu merakla bekleniyor.

BAKANLIĞIN SORUŞTURMASI SÜRÜYOR

ABD Adalet Bakanı Eric Holder, polisin uygulamalarıyla ilgili aldıkları yoğun şikayetler üzerine Ferguson Polis Merkezi'nde görevli polislerin rutin olarak ırk ayrımcılığı içeren faaliyetler içine girip girmediği ya da aşırı güç kullanmayı alışkanlık haline getirip getirmediğini mercek altına almak üzere eylül ayında federal soruşturma başlatmıştı.  

Bakanlık bünyesindeki Vatandaşlık Hakları Dairesi'nin yürüttüğü soruşturmada, Ferguson polis yetkililerinin ABD anayasası ya da federal yasaları ihlal eden uygulamalar sergileyip sergilemediğini belirlemeye dönük çalışma yapılıyor.

Soruşturmada, önleme, gözaltına alma, güç kullanımı, polis memurlarının aldığı eğitim gibi hususlar dahil olmak üzere polis teşkilatının son birkaç yıldaki uygulamaları masaya yatırılırken, geçmişteki olaylar ve polisle ilgili şikayetler değerlendiriliyor.

WİLSON'A DAVASI AÇILMASI HAKKINDA KARAR VERİLECEK

Aynı birim, ayrıca sadece Michael Brown'ın öldürülmesi olayına odaklanan ayrı bir soruşturma daha yürütüyor ve bu soruşturmada da silahsız halde Brown'ı öldüren polis memuru Darren Wilson'a yönelik vatandaşlık hakları davası açılıp açılamayacağı belirlenecek.

Holder, jürinin kararının açıklandığı gün konuyla ilgili bir açıklama yayımlayarak, Michael Brown'ın öldürülmesi olayıyla ilgili soruşturmanın devam edeceğini, bu sürecin yerel soruşturmadan bağımsız ilerlediğini ve jürinin kararının federal soruşturma üzerinde bir etkisinin olmayacağını belirtmişti.

Ancak bakanlığın soruşturması neticesinde, Wilson'a federal suçlama yöneltilmesi ihtimali zayıf görülüyor. Bu aşamada Wilson'a federal düzeyde ceza gerektiren vatandaşlık hakları suçlamaları yöneltilmesi için elde yeterli güçte kanıt bulunmadığı belirtiliyor.

WİLSON VATANDAŞLIK HAKLARI SUÇLAMASINDAN KURTULABİLİR

Buna benzer vakalarda federal yasaların bir polis yetkilisine vatandaşlık hakları suçlamaları yöneltebilmek için yüksek bir yasal eşik içeriyor. Bunun için federal savcıların, polis memurunun öldürücü güç kullanırken sadece hatalı davrandığını değil, kurbanın anayasal ve vatandaşlık haklarını ihlal etme niyeti taşıdığını, örneğin Brown'ı sırf siyahi olduğu için öldürdüğünü de şüphe götürmeyecek biçimde kanıtlaması gerekiyor. 

Polis memuru Wilson'ın ifadesinde tehdit edildiğini söylemesi ve eldeki fiziksel kanıtların Wilson'a federal suçlamalar yönetilmesine dönük çabaları zorlaştırdığına işaret ediliyor. Bu noktada Adalet Bakanlığı'nın eski vatandaşlık hakları savcısı Seth Rosenthal'ın, federal yasalar temelinde, "Bir savcı olarak, polisin o anda tetiği çekerken koşulların gerektirdiğinden fazla aşırı güç kullandığının bilincinde olduğunu ve anayasayı ihlal ettiğini kanıtlamanız gerekiyor" şeklindeki sözleri dikkati çekiyor.

Adalet Bakanlığı'nın Vatandaşlık Hakları Dairesi'nde 24 yılı aşkın süre görev yapan deneyimli savcı William Yeomans'ın "Bunu kanıtlamak çok zor. O anda polisin zihninde neler döndüğünü, sadece haklı bir korku hissiyle hareket etmediğini tam olarak kanıtlamak zor. İmkansız değil ama çok çok zor" sözleri de bu bağlamda önem taşıyor.

Bunun yanında, ABD yasalarının polise öldürücü güç kullanma konusunda verdiği geniş yetkiler de Wilson'ın suçlanmasını zorlaştıran bir diğer faktör.

VATANDAŞLIK HAKLARI SORUŞTURMALARI YILLARCA SÜREBİLİYOR

Bu tür durumlarda açılan vatandaşlık hakları soruşturmaları yıllarca sürebiliyor. Örneğin iki yıl önce Florida'da 17 yaşındaki siyahi genç Trayvon Martin'i silahsız halde öldüren mahalle bekçisi George Zimmerman hakkında Adalet Bakanlığı'nın açtığı soruşturma hala devam ediyor.

Ancak eylül ayında bakanlık görevini bırakacağını duyuran Adalet Bakanı Holder, bu hafta başında yaptığı açıklamada, görevinden ayrılmadan önce Wilson ile ilgili soruşturmanın sonuçlarını duyuracağını belirtti. Holder, ABD Başkanı Barack Obama'nın Adalet Bakanlığı'na aday gösterdiği Loretta Lynch Senato'dan onay alana kadar görevine devam edecek.

TARİHTE BU TÜR OLAYLARIN ÇOĞUNDA FEDERAL DAVA AÇILMAMIŞ

Tarihi istatistiklere bakıldığında, ülkede polisin karıştığı geçmişteki bu tür yüksek profilli olayların birçoğunda federal dava açılmadığı görülüyor.

Örneğin, 1999 yılında üzerinde silah olduğu sanılan ancak daha sonra cüzdan çıkan Afrikalı göçmen Amadou Diallo'nun New York polisi tarafından 41 kez vurularak öldürülmesinde yeterli kanıt olmadığı gerekçesiyle polise federal suçlama yöneltilememişti.

Bakanlığın Ferguson Polis Merkezi'nin uygulamalarına yönelik geniş kapsamlı soruşturmasının ise Ferguson polisin baştan aşağı reformdan geçirilmesi ve yeniden düzenlenmesi gibi neticeler doğurabileceğine işaret ediliyor. Ancak bu soruşturmanın tamamlanmasının aylar sürebileceği de belirtiliyor.

Bununla birlikte Bakan Holder, bu iki soruşturmanın da karşılıklı güven ve anlayışı yeniden inşa etmek ve güvenlik görevlileriyle toplum üyeleri arasındaki işbirliğini güçlendirmek için mümkün olan en erken zamanda tamamlamayı hedeflediklerini açıklamıştı.

Tüm bunların yanında federal soruşturmaların sonucundan bağımsız olarak Brown'ın ailesinin Wilson'a karşı ölüme sebebiyet verme suçlamasıyla dava açabilmesi seçeneği de bulunuyor. 

AA